خلاصه ماشینی:
"در نخستین دهههای سدۀ 17/11 بود که برخی از کشورهایاروپایی مانند انگلستان و هلند با ایران پیوند بازرگانی برقرار کردند وکامیابی آنان در این زمینه بیشتر بدان سبب بود که:نیرومند ماندندولت عثمانی برای اروپا از یکسو و برای مناطق شرقی دنیای اسلام ازسوی دیگر خطرناک خوانده میشد و چون میان صفویان و عثمانیان پیوندهایی دوستانه برقرار نبود،هم اروپاییان و هم دولت صفوی موقعرا غنیمت شمرده هم پیمانی و برقراری پیوند دوستی و بازرگانی با یکدیگررا سودمند تشخیص دادند213.
pp,etahpilaC ehT,dlonrA برای آگاهی از برخی از برداشتها پیرامون میزان پیوند پادشاهان عثمانی با عنوانخلافت نگاه کنید به: :tseW eht dna yteicoS cimalsI,newoB dloraH dna bbiG notlimaH ni erutluC melsoM no noitaziliviC nretseW fo tcapmI eht fo ydutS A .
برای نگاهی گذرا بر اهمیت دانش مسلمانان در طول تاریخ و آشنایی با برخی ازنوشتههای اندیشمندان در این زمینه نگاه کنید به محمد رضا حکیمی،دانش مسلمین(تهران،1357 خورشیدی)؛چگونگی و میزان بهرهیابی جهان باختر از دانش و ادبمسلمانان در این مقاله به خوبی نشان داده شده است: -neulfnI yraretiL dna gninraeL fo noissimsnarT ehT'',ileirbaG.
(222)-برای آگاهی بیشتر در زمینۀ امتیازهایی که کشورهای اروپایی در آن روزها ازامپراطوری عثمانی گرفته آنرا از نظر سیاسی و اقتصادی سخت گرفتار ساختند نگاه کنید به: ni eporuE htiw snoitaleR citamolpiD namottO'',ffaN samohT -hgiE ni seidutS ni,''sdnerT dna snrettaP:yrutneC htneethgiE eht regoR dna ffaN samohT yb detide,yrotsiH cimalsI yrutneC htneet ;)HICES(701-88."