چکیده:
بهره گیری هوشمندانه از منابع علمی تمدن اسلامی، به ویژه توجه به متون دینی و استنتاج اصول و قواعد علمی در رشته های مختلف، می تواند در بومی سازی منابع آموزشی و کمک آموزشی راهگشا باشد. تصور عمومی و اولیه دانشجویان و اساتید بر آن است که پیشوایان دین مبین اسلام بیشتر به حوزه فقه، اخلاق، عرفان و بخش هایی از علوم عقلی محض پرداخته، و نسبت به دانش تجربی به ویژه حوزه های کاربردی آن بی توجه بوده اند.
مقاله پیش رو درصدد بیان غنای مکتب ائمه و توجه ایشان به مسائل مهم زندگی فردی و اجتماعی انسان هاست؛ ازاین رو، پس از طرح بیانات امام جعفر صادق(ع) از کتاب گران سنگ تحف العقول درباره صنعت و مصنوعات صنعتی، در حد اولیه به تشریح آن خواهیم پرداخت.
در این مقاله نشان داده می شود که حضرت با دید مثبت نسبت به صنایع و تایید عمومی و همه جانبه بر آن، دو دسته قیود برای مصنوعات قائل اند: توجه به منع های شرعی که بخش بسیار معدودی از صنایع را دربرمی گیرد؛ و قیود اخلاقی.
A wise use of scientific resources of the Islamic civilization particularly drawing scientific laws and principles from the religious scriptures can pave the way for the naturalization of educational resources and means of education. The primitive and public assumption of scholars and their
students is that the great leaders of Islam have dealt with Fiqh، ethics، mysticism، and some braches of pure intellectual knowledge than they did with experimental knowledge and thus they were particularly unmindful of the fields of practice. In what follows، the rich school of holy
Imams and their interests in social and individual lives have been explained. As a result، after he has reported Imam Sadiq’s account on industry and industrial products from the
precious book of Tuhf al-Uqul، the author goes to primarily shed more light on the issue. In his positive attitude to industry and the public and overall acceptance of industry، holy Imam Sadiq specifies two categories of provisos for the industrial products: prohibitions of shari’a that cover merely very few industries، and ethical requirements.
خلاصه ماشینی:
"دانشمندان دیگر مانند ابن سینا،جلال الدین دوانی،میر فندرسکی،و نیز اخوان الصفا صنعت را در معنای عمومیتری بهکار گرفتهاند که در ادامه به دو مأخذی که مباحث آن به موضوع این مقاله نزدیکتر است اشاره میشود.
واما تفسیر صنایع:هرگونه صنعتی که بندگان فراگیرند یا به دیگران آموزشدهند از قبیل:نویسندگی،حسابداری،بازرگانی،زرگری،زینسازی،ساختمان[سازی]،بافندگی،لباسشویی،دوزندگی،ساختن انواع صورتها بهجزصورتگری از جانداران،ساختن انواع ابزار و آلات که مورد نیاز بندگان است وبرای آنان سودآور و مایه ماندگاری و راحتی زندگانی است،پس ساختن وآموختن و به اجرا درآوردن همه اینها برای خود یا دیگری،حلال است و گرچهاز این صنعتها و این ابزار و آلات در جهت فسادگستری و گناهان گوناگوناستفاده شود و نیز در صورتی که مورد استفاده حق و باطل-هردو-قرار گیرد،ساخت و آموزش آن هیچ اشکالی ندارد.
مقاله«کار و حقوق کارگر از دیدگاه اسلام»همین معنا را از قول امام رضا علیه السلام نقل میکند: «بدان ای رحمت شده الهی،هرچه را که بندگان خدا از کارهای صنعتی مثل نوشتن،حساب،بازرگانی،علم نجوم،پزشکی،ساختمان سازی،علوم مهندسی و تصویر سازی غیر جانداران و ابزار آلاتی که به آنهانیاز دارند و دیگر صنایع که اساس زندگی بر آنهاست،یاد گرفتن آنها و انجام دادنشان و گرفتن مزدبرای آنها حلال است؛اگرچه گاهی در راه حرام از آنها استفاده میشود."