چکیده:
عمیر بن عویمر بن عمران بن الجلیس مشهور به بسر بن ابی ارطاه (متولد سال نهم
هجری) یکی از فرماندهان خونآشام و بیرحم معاویه و از سرسپردگان امویان به
شمار میرود که فعالیتهای سیاسی قابل توجهی داشته است. وی نقشی چشمگیر در
عرصهی سیاسی دوران خلافت معاویه ایفا کرد.
در این مقاله با ارائهی تصویری کلی از جوانب مختلف زندگی بسر بن ابی ارطاه
در عرصهی منازعات سیاسی میان معاویه و امام علی علیهالسلام از جمله نقش وی در غارات و
تحکیم پایههای قدرت امویان، به بیان فعالیتهای سیاسی بسر در دوران خلافت
معاویه میپردازیم.
خلاصه ماشینی:
"18 معاویه بعد از ماجرای حکمیت و بازگشت به شام، جمعی از قریش را که با وی بودند از جمله عمرو بن عاص سهمی، ضحاک بن قیس فهری و بسر بن ابی ارطاه و نیز جماعتی از غیر قریش را فرا خواند و با آنان در مورد نبرد مصر مشورت کرد.
27 هنگامی که تعداد زیادی از شامیان در جنگ کشته شدند یک مرد شامی نزد معاویه رفت و گفت: ما این همه رنج و شدت از تو میبینیم که جماعتی متنعمان و خواجگان را بر ما والی گردانیدهای، چون عمرو عاص و بسر بن ابی ارطاه و...
32 چون خبر پراکنده شدن یاران علی علیهالسلام و ترک کردن و فرو گذاشتن آنان علی علیهالسلام را به معاویه رسید و شنید که علی علیهالسلام خواسته است که ایشان را به سواد بفرستد سر برتافتهاند،33 معاویه هم بسر پسر ابی ارطاه و گفته شده پسر ارطاهی عامری از بنی عامر بن لوی را با سه هزار مرد فرستاد و به او گفت: برو تا به مدینه درآیی.
انگیزهی این کار چنین بود که چون امام حسن علیهالسلام در آغاز سال چهل و یکم با معاویه صلح کرد و حمران بن ابان بر بصره تسلط یافت، معاویه هم بسر را به سوی او گسیل داشت و به وی فرمان داد که زیاد بن ابیه را بکشد.
63 ابن اثیر نیز در گزارشی مشابه چنین مینویسد: هنگامی که خبر کشته شدن دو کودک عبیدالله بن عباس به امام علی علیهالسلام رسید به سختی نالید و به درد گریست و آنگاه خدای را بر بسر بن ابی ارطاه خواند و گفت: خدایا!"