چکیده:
آبخانه ی دشت مشهد تامین کننده آب حدود صد و بیست هزار هکتار زمین کشاورزی و آب شرب شهرداری مشهد، چناران، گلبهار و تعدادی از روستاهای محدوده ی دشت مشهد است. استخراج بیش از تغذیه ی آب در سال توسط چاه ها، به ویژه چاه های عمیق که از اوایل دهه ی 1350 به این طرف صورت گرفته است، سبب افت زمان دار سطح آب زیرزمینی شده است. متوسط افت سالانه ی دشت مشهد بیش از یک متر در سال بوده که پیامدهای متعددی را در پی داشته است، از جمله می توان به کاهش آبدهی چاه ها و قنوات، نشست سطح زمین و افزایش املاح آب اشاره کرد. در مورد پیامد اخیر، لازم است گفته شود که مقدار املاح Ec آب در محدوده ی چناران به مدت بیست و دو سال (85-1363) حدود 250 میکرومهوس بر سانتی متر افزایش یافته است. همچنین به ازای هر متر افت سطح آب زیرزمینی در همین سال ها، که در مورد شانزده حلقه چاه انتخابی انجام شده است، مقدار Ec بین 26 تا 95 میکرومهوس بر سانتی متر افزایش نشان می دهد. روش تحقیق استقرایی و علی می باشد و تجزیه و تحلیل نهایی براساس نقشه ها، هیدروگراف ها و شیمی گراف ها با استفاده از روش های هم بستگی و آماری صورت گرفته است. هدف اصلی این مقاله روشن ساختن این مساله است که اگر برداشت آب زیرزمینی بیش از حد مجاز انجام شود، آبخانه شور و بلااستفاده خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
متوسط افت سالانه ی دشت مشهد بیش از یک متر در سـال بـوده کـه پیامدهای متعددی را در پی داشته است ، از جمله میتوان به کاهش آبدهی چاه ها و قنوات ، نشست سطح زمین و افزایش املاح آب اشاره کرد.
٤. پیامدهای ناشی از استخراج بیش از حد آب از آبخانه ی دشت مشهد افت مستمر آب زیرزمینی و به دنبال آن کسری مخزن سالانه ، علاوه بـر کـاهش آب ، دارای پیامدهای متعددی است که عبارت اند از: کاهش آبدهی چاه ها، قنوات ، نشسـت سـطح زمـین و افزایش املاح کل (Ec) آب .
٦. کاهش آبدهی چاه ها بررسیهای انجام شده روی اثرات افت سطح آب بر تغییرات آبـدهی چـاه هـا در آبخانـه ی دشت ، یعنی چاه های یزدان آباد، زینگر، مسگران ، نمدان (نقشه ٢)، نشان میدهد ک این چاه ها از سال ١٣٨١ تا ١٣٨٥ با کاهش آبدهی روبرو بوده اند (نمودار شکل ٣).
به منظور مشخص تر شدن ارتباط بین روند افت سطح آب زیرزمینی و افـزایش کـل امـلاح آب (Ec) و نیز تعیین مقدار تغییرات املاح آب به ازای هر متـر افـت سـطح آب زیرزمینـی در آبخانه ی دشت مشهد، حدود شانزده حلقه چاه در سطح آبخانـه (نقشـه ٣ و جـدول ١) کـه از آنها آمار آنالیز شیمیایی (Ec) و افت سطح آب زیرزمین بـه مـدت نسـبتا طـولانی و در دسـت است ، انتخاب و بررسیها روی آنها متمرکز شده است .
H. ydrogeulogschie Method, Springer Verlag Berlin.