چکیده:
مکتب تفکیک به عنوان مکتبی که مدعی جدایی و تفکیک بین معارف وحیانی و علوم بشری بهویژه فلسفه و عرفان است، در زمینة تفسیر قرآن و نقش سنت در آن، دیدگاههایی را مطرح میکند که بررسی و تحلیل آن ضروری به نظر میرسد. این مکتب اگرچه از تفسیر اجتهادی به عنوان روش مختار خود در تفسیر سخن به میان میآورد، در بسیاری از موارد به این ادعا پایبند نیست و به نوعی نقشی محوری برای احادیث و روایات در تفسیر قرآن قائل است و سایر منابع تفسیر از قبیل عقل، لغت و ادبیات و حتی خود آیات قرآن در این دیدگاه، در رتبهای پایینتر از سنت قرار دارند. رهیافت پژوهش حاضر، معطوف به این نکته است که در این مکتب، استفاده از ادلة نقلی برای اثبات موضوعات و مضامین عقلی از جمله در مباحث مربوط به یقین، یکی از نمونههای آن است. حجیت قرآن و قطع و یقین نیز در کنار سنت و به تأیید روایات اثبات میشود. در این مقاله، دیدگاههای تفکیکیان دربارة نقش و کارکرد سنت در تفسیر قرآن، به اجمال مورد بررسی و نقد قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"این روایات نوعا به دلیل اختلاف در دیدگاهها و نظریات کلامی یا سطح متفاوت اطرافیان دچار بدفهمی شده و محمد را با اتهام غلو مواجه ساخته است؛ روایاتی که امروزه از معتقدات شیعه محسوب میشود؛ برای مثال، کشی در روایتی نقل میکند: «و رأیت فی بعض کتب الغلاة و هو کتاب الدور عن الحسن بن علی عن الحسن بن شعیب عن محمد بن سنان قال دخلت علی أبی جعفر الثانی( فقال لی یا محمد کیف أنت إذا لعنتک و برئت منک و جعلتک محنة للعالمین أهدی بک من أشاء و أضل بک من أشاء قال قلت له تفعل بعبدک ما تشاء یا سیدی أنت علی کل شیء قدیر ثم قال یا محمد أنت عبد قد أخلصت لله أنی ناجیت الله فیک فأبی الا أن یضل بک کثیرا و یهدی بک کثیرا.
احمد بن محمد بن عیسی که شیخ و رئیس قمیها بود(نجاشی، 1365ش، ص82) راویانی مانند سهل بن زیاد، ابوسمینه و برقی را به دلیل غلو یا نقل از ضعفا از قم اخراج میکند(همان، ص185 و 332/ ابن داود، 1392ق، ص422) اما از محمد بن سنان نه تنها روایات بسیار بلکه کتب متعددی را نقل کرده است.
1. مشایخ ثقات دانشمندانی مانند سید علی بن طاووس، محقق کرکی، وحید بهبهانی، شهید صدر و دیگران معتقدند که روایات مرسل سه تن از راویان بزرگ حدیث شیعه، ابن ابیعمیر و صفوان بن یحیی و احمد بن محمد بن ابینصر بزنطی، به سان روایتهای مسند است و اینان فقط از راویان ثقه نقل روایت میکنند و از این راه مشایخشان توثیق میشوند."