چکیده:
این مقاله با روش مطالعه اسنادی و تحلیلی و با هدف بررسی اصول تغییر و اصلاح رفتار در سیره معصومان علیهمالسلام تدوین یافته است. بدین منظور، با بررسی سیره (قول و فعل) آن بزرگواران، اصولی کلی استنباط و استخراج شده است که عبارتند از: اصل حفظ کرامت و ارزشمندی انسان، اصل اقتضایی رفتار کردن، اصل تقدم استفاده از روشهای سهلگیرانه بر روشهای سختگیرانه و تنبیهی، و اصل تقدم استفاده از روشهای غیرمستقیم و کرداری بر روشهای مستقیم و گفتاری. سیره ائمه اطهار علیهمالسلام نشان میدهد آن بزرگواران تنها به تغییر رفتار توجه نداشته، بلکه درصدد اصلاح رفتار نیز بودهاند.
خلاصه ماشینی:
"در نوشتار حاضر سعی شده تغییر و اصلاح رفتار از دید معصومان علیهمالسلام بررسی شود و هدف آن استخراج اصول کلی منتج از سیره آن بزرگواران در این زمینه است.
بدین منظور به شیوه کتابخانهای و با مطالعه اسناد به شکلی تحلیلی کوشش شده است تا به این پرسش مهم پاسخ گفته شود: تغییر و اصلاح رفتار در سیره معصومان علیهمالسلام به چه شیوهای صورت میگرفته است و اصولی که میتوان از سیره ایشان استخراج کرد کدامند؟ نوآوری مقاله حاضر در تفکیک تغییر و اصلاح رفتار است، منظور از تغییر، دگرگون کردن رفتار نامطلوب و مقصود از اصلاح تغییر در جهت مثبت است، از اینرو، هر اصلاحی مستلزم تغییر است، اما هر تغییری منجر به اصلاح نمیگردد، به طور مثال، تنبیه بدنی کودکان ممکن است مانع از بروز رفتار نامطلوب شود، اما جایگزین مناسبی برای آن ارائه نمیشود، یا به اصطلاح، رفتار فرد تغییر میکند، ولی اصلاح نمیگردد.
ـ اصول، قواعد و معیارهای عملاند و موجب انعطاف روشها میگردند و معیاری برای انتخاب برخی روشها و حذف برخی دیگرند؛ از اینرو، در پرتو اصول، بسیاری از روشها و راهکارها را میتوان از سیره معصومان استخراج کرد که چه بسا به صورت روشی خاص در سیره آن بزرگواران مطرح نشده است و انتظاری نابجاست که در استنتاج از سیره معصومان تنها بر روشها تأکید کنیم و اصول را که کلیتر و مهمتر از روشهای جزئیاند نادیده بینگاریم.
در این مقاله نیز اصول تغییر و اصلاح رفتار از دیدگاه معصومان مورد توجه قرار گرفته است و از آوردن نام روشهای خاص در ذیل هر اصل خودداری شده و اگر چنین امری صورت پذیرفته، تنها برای ارائه شواهدی از سیره آن بزرگواران بوده است و بس."