چکیده:
«ایفاء» مسئله ای عمومی و انسانی است که در نهج البلاغه نیز به آن اشاره شده است. در فرمان معروف حضرت علی7 به مالک اشتر، (نامه 53 نهج البلاغه) یکی از دستورها این است که مبادا با مردمی عهد وپیمان برقرار کنی و بعد چنان چه دیدی منفعت این است که عهد وپیمان را نقض کنی آن را نقض نمایی.بعد حضرت به جنبه عمومی و بشری عهد و پیمان استناد می کنند که اگر بنا بشود پیمان در میان بشر احترام نداشته باشد، سنگ روی سنگ نمی ایستد.طبق قانون مدنی، دین باید به اشخاص ذیل تادیه شود:متعهدله؛ وکیل؛ کسی که قانونا حق قبض دارد؛ حاکم یا قائم مقام او؛ ماذون ازطرف متعهدله.اگر متعهد دین خود را به شخصی غیر از اشخاص مذکور ادا کند، طبق ماده 272 ق. م پس از رضایت دائن چنین تادیه ای صحیح است. این مقاله در پی بررسی آن است که اثر رضایت داین به چه صورتی است؛ آیا از زمان تسلیم اثر دارد یا از زمان وقوع رضایت داین؛ اگر نمائاتی در بین باشد این نمائات به چه کسی متعلق است؛ آیا داین در صورت خسارت دیدن می تواند درخواست جبران خسارت کند؛ ...
خلاصه ماشینی:
"پس فقط ایفا از جانب کسی که ایفا را انجام داده اسـت ، قابـل اقامـه نیست و دعوای استرداد به صرف اثبات تسلیم مـال ، حـق اسـترداد (دهنـده مـال ) و در مقابل ، تعهد ردمال (از ناحیه دریافت کننده ) مسلم میشود و چنـان چـه در یافـت کننـده بخواهد، حق استرداد دهنده مال را ساقط نماید، باید ثابت کند که یا مال دریافـت شـده به خود او متعلق بوده است و یا این مال در مقام وفای به عهد و یـا بـه عنـوان هبـه (م ٧٩٥ق .
فرض ششم اگر داین رضایت ندهد، ولی شخص ثالـث فـورا پـس از دریافـت ، آن را بـه دایـن تحویل دهد، وضعیت تعهد به چه صورت میباشد؟ آیا تعهد ساقط شده است یا خیر؟ در ابتدا شاید به نظر برسد که پرداخت توسط شخص ثالث فایـده ای نـدارد و تعهـد ساقط نشده است ؛ولی با کمی تأمل درمییابیم که این فرض شامل ایفای دین از جانب غیر مدیون میشود و صحیح و قانونی است .
تأدیه دین به شخص ثالث در حقوق فرانسه در بخش دوم که فرض های مختلف را بررسی کردیم ، فرض چهارم این بود که اگـر متعهد، دین را به شخص ثالثی تأدیه کند و داین از طریق این تأدیه منتفع شود، آیا تأدیه صحیح است یا خیر؟ به طور مثال اگر دین به طلبکار داین پرداخت شود، دین داین ادا مـی شـود و دیگـر لازم نیست دین داین خود را به طلبکارش ادا کند و از این طریق منتفع میشـود و بایـد بگوییم این تأدیه از جانب غیر مدیون است ؛ولی آیا میتوانیم بگوییم بـا ایـن تأدیـه در حقوق ما متعهد نسبت به داین بری شده است یا خیر؟ در ماده ٢٧٢ق ."