چکیده:
ظاهر برخی از آیاتی که در باره انبیا نازل شده است با عصمت آنان منافات دارد. برخی با استناد به ظواهر آیاتی که دارای عناوینی مانند: غفران و مغفرت الهی، ذنب، توبه، عفو و ... هستند، شبهاتی را درباره حضرت ابراهیم× مطرح نمودهاند؛ مانند: شبهه مشرک بودن پدر حضرت ابراهیم و طلب استغفار حضرت برای وی، شبهه دروغ گفتن حضرت، شبهه آرزوی آمرزش از گناهان توسط حضرت، شبهه شک داشتن نسبت به زنده شدن مردگان و شبهه شرک ورزیدن حضرت ابراهیم×. در این مقاله ضمن بیان این آیات و ذکر شبهات مطرح شده در باره حضرت ابراهیم×، با استفاده از دیدگاه مفسران قرآن این شبهات بررسی و پاسخ داده میشود.
خلاصه ماشینی:
"(شعراء / 219 ـ 218) حال در بررسی آیات قرآن کریم با آیاتی مواجه میشویم که حضرت ابراهیم× برای پدرش از خداوند متعال طلب استغفار نموده است: «و اغفر لأبی إنه کان من الضالین؛ و پدرم را بیامرز، که او از گمراهان بود!» (شعراء / 86) نقد و بررسی قبل از اینکه به شبهات و سؤالات مطرح شده درباره حضرت ابراهیم× پاسخ داده شود، لازم است در اینجا «آزر» که در آیه 74 سوره انعام بهعنوان پدر ابراهیم از آن نام برده شده است (وإذ قال إبراهیم لأبیه آزر ...
استغفار از غیر امر مولوی حضرت ابراهیم× به خود نسبت خطا و گناه داده با اینکه آن جناب از گناه معصوم بود و این خود دلیل بر آن است که مرادش از خطیئه، مخالفت اوامر مولوی الهی نبوده، چون خطیئه و گناه مراتبی دارد و هر کس به حسب مرتبهای که از عبودیت خدا دارد، در همان مرتبه خطیئهای دارد و به همین جهت است که خدای متعال در آیه 19 سوره محمد، به رسول گرامی اسلام| دستور میدهد که: «واستغفر لذنبک».
(سبزواری نجفی، 1419: 142؛ گنابادی، 1408: 2 / 138) حضرت ابراهیم× پس از آنکه با استدلالهایی ساده و محکم، خدایان ادعایی آنان را برای پرستش نالایق میشمارد، به اظهار صریح عقاید خود میپردازد و میفرماید: «إنی وجهت وجهی للذی فطر السماوات و الأرض حنیفا و ما أنا من المشرکین؛ من روی خود را بهسوی کسی کردم که آسمانها و زمین را آفریده؛ من در ایمان خود خالصم؛ و از مشرکان نیستم!» (انعام / 79) (طبرسی، 1377: 1 / 390) همچنین آیه: «قال یا قوم إنی بریء مما تشرکون» (انعام / 78)؛ دلالت دارد بر اینکه حضرت ابراهیم در مقام اثبات وجود آفریدگار نبوده، بلکه با فرض ربوبیت ستاره، ماه و خورشید و سپس اعراض از آنها، میخواسته اثبات کند که برای پروردگارش شریکی نیست."