چکیده:
در این پژوهش با استفاده از روش پویایی شناسی سیستمی، تاثیر تغییرات شدت انرژی در بخش صنعت بر شاخص های زیست محیطی و اقتصادی در افق چشم انداز سال1404 بررسی شده است. به این منظور، ابتدا با توجه به رفتار متغیرهای کلیدی و با استفاده از داده های سال های 88-1379، الگوی سیستمی مورد نظر مدلسازی و شبیه سازی شده و سپس سیاستگذاری های لازم براساس نتایج حاصل، مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج شبیه سازی نشان می دهد که شاخص شدت انرژی بخش صنعت در طول دوره مورد بررسی نه تنها بهبود نداشته، بلکه از 67/2 در سال 1379 به 704/2 در سال 1404 افزایش یافته است. بطوریکه این بخش به ازاء مصرف540 میلیون بشکه نفت خام در افق 1404، 490627 میلیارد ریال ارزش افزوده ایجاد خواهد کرد. با توجه به این وضعیت، میزان تولید آلاینده های زیست محیطی این بخش از 59 میلیون تن به 267 میلیون تن در افق مورد نظر افزایش خواهد یافت و هزینه های اجتماعی تولید این آلاینده ها برابر با 67449 میلیارد ریال خواهد بود. این موضوع نشان می دهد که: الف- با توجه به محدودیت تولید و افزایش هزینه های تامین انرژی در دوره های آینده، جهت گیری سیاستی صنایع کشور باید به سمت افزایش کارآیی مصرف انرژی از طریق بهبود تکنولوژی سوق داده شود؛ ب- به دلیل افزایش هزینه-های زیست محیطی در مقایسه با ارزش افزوده، ادامه فعالیت صنایع انرژی بر در وضعیت فعلی منطقی نیست و تداوم این شرایط اثرات مخرب زیادی بر محیط زیست و جامعه خواهد گذاشت که هزینه های آن در آینده غیرقابل جبران خواهد بود
خلاصه ماشینی:
این موضوع نشان می دهد که : الف - با توجه به محدودیت تولید و افزایش هزینه های تامین انرژی در دوره های آینده ، جهت گیری سیاستی صنایع کشور باید به سمت افزایش کارآیی مصرف انرژی از طریق بهبود تکنولوژی سوق داده شود؛ ب- به دلیل افزایش هزینه های زیست محیطی در مقایسه با ارزش افزوده ، ادامه فعالیت صنایع انرژی بر در وضعیت فعلی منطقی نیست و تداوم این شرایط اثرات مخرب زیادی بر محیط زیست و جامعه خواهد گذاشت که هزینه های آن در آینده غیرقابل جبران خواهد بود .
برای این منظور در این مقاله با توجه به داده های سال ١٣٧٩ الی ١٣٨٨و بکارگیری روش پویایی شناسی سیستمی ، اثرات مصرف انرژی بر متغیرهای کلیدی بخش صنعت و آلاینده های زیست محیطی تا افق ١٤٠٤ شبیه سازی شده و بر این اساس ، سیاست گذاری های لازم جهت بهبود این وضعیت پیشنهاد می شود.
ارتباط تعادلی بین مصرف انرژی و میزان آلاینده های زیست محیطی منبع :یافته های پژوهش با توجه به کاربرد الگوی پویایی شناسی سیستمی در کاربرد مسائل مختلف ، استرمن (٢٠٠٠) ٥ مرحله را برای اجرای این روش پیشنهاد می کند که عبارتند از: ١- بیان مسئله و افق تحقیق ، ٢- تعریف متغیرهای کلیدی و تعریف روابط علی و معلولی بین متغیرها، ٣- طراحی نمودارهای پویایی های سیستم و تعیین وضعیت متغیرهای نرخ و حالت ، ٤- شبیه سازی و اعتبارسنجی نتایج مدل و ٥- ارزیابی سیاستها و عملکردها(سناریوسازی ).
1. Energy Intensive هزینه ایجاد این آلاینده ها برای بخش صنعت در سال ١٣٧٩ معادل ١٢٢٨٣ میلیارد ریال بوده است که تا سال ١٣٨٨ به ٢٣٣٠٧ میلیارد ریال ١ افزایش یافته است .