چکیده:
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ارﺗﺒﺎط ﺧﺎﻃﺮات در ﻻﻳﻪﻫـﺎی ﭘـﻴﺶﮔﻔﺘـﺎری ذﻫـﻦ ﺑـﺎ ﺗـﺪاﻋﻲ ﺑﺮﻗـﺮار ﻣﻲﺷﻮد، ﻳﻜﻲ از ﺷﻴﻮهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻧﻤﺎﻳﺶ ذﻫﻨﻴﺎت ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎ ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﻧﻮﻳـﺴﻨﺪﮔﺎن ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد، اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺪاﻋﻲ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آن ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑـﻴﻦ ﺟﻬـﺎن ﻋﻴﻨـﻲ و ﺟﻬـﺎن ذﻫﻨﻲ ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎ ارﺗﺒﺎط ﺑﺮﻗﺮار، و ﺳﻴﻼن ﻣﺪاوم ذﻫﻦ از ﺧـﺎﻃﺮه و ذﻫﻨﻴﺘـﻲ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮه و ذﻫﻨﻴﺘﻲ دﻳﮕﺮ و از ﺗﺼﻮﻳﺮی ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ دﻳﮕﺮ را ﺗﺮﺳﻴﻢ و ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻛﻨﻨﺪ. ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺳﺎﺳـﻲ اﻳـﻦ921 ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺪاﻋﻲ و وﻳﮋﮔﻴﻬﺎی آن در ﻻﻳﻪﻫـﺎی ﭘـﻴﺶﮔﻔﺘـﺎری ذﻫـﻦ و ﻛﻴﻔﻴـﺖ آن در داﺳﺘﺎﻧﻬﺎی ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺎلذﻫﻦ2 و ﺗﻄﺎﺑﻖ آن ﺑﺎ ﺳﺎز و ﻛﺎرﻫﺎی ذﻫﻦ اﺳﺖ. ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر اﺑﺘﺪاﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل6، ﺷﻤﺎره 42، ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن 8831 ﺗﺪاﻋﻲ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ آن ﺑﻴﺎن، و اﻫﻤﻴﺖ ﺗﺪاﻋﻲ در رواﻳﺖ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ رﻣﺎﻧﻬﺎ و ﺗﻔـﺎوت آن ﺑﺎ »ﺑﺎزﻳﺎﺑﻲ« ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ. در اداﻣﻪ، ﻧﺤﻮه اراﺋـﻪ ذﻫﻨﻴـﺎت در ﺷـﻴﻮهﻫـﺎی ﻣﺨﺘﻠـﻒ رواﻳﺖ ﺑﺎ ذﻛﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ از اﻳﻦ رﻣﺎﻧﻬﺎ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﺑﺮرﺳـﻲ در رﻣﺎﻧﻬﺎی ﻣﻮﻓﻖ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺎل ذﻫﻦ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﺷﻴﻮهﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ رواﻳﺖ، ﺷﻴﻮه ﺗﻚﮔﻮﻳﻲ دروﻧﻲ ﺑﻴﺶ از ﺳﺎﻳﺮ ﺷﻴﻮهﻫﺎ ﺗـﺪاﻋﻴﻬﺎ را در ﺧـﻮد ﺷـﻜﻞ ﻣـﻲدﻫـﺪ و ﺑـﺎ ﺗﺪاﻋﻴﻬﺎی ﻓﺮاوان ﮔﺴﺘﺮش ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ. ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ، اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺎزﻳﺎﺑﻲ ﺧﺎﻃﺮات و ذﻫﻨﻴـﺎت ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش ﻣﻘﺎﻟﻪ: 12/9/8831 ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ: 32/1/8831 * داﻧﺸﺠﻮی دﻛﺘﺮی زﺑﺎن وادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪدر ﺗﻚﮔﻮﻳﻲ دروﻧﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻨﺎﻗﺾ ﺑﺎ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻻﻳﻪﻫﺎی ﭘﻴﺶﮔﻔﺘﺎری ذﻫﻦ، ﺿـﻌﻒ ﺷـﻴﻮه ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود.
خلاصه ماشینی:
" در اﻳﻦ داﺳﺘﺎﻧﻬﺎ وﻗﺎﻳﻊ ﺧﻄﻲ، ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس رواﺑﻂ ﻋﻠﺖ و ﻣﻌﻠﻮﻟﻲ اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮد، رواﻳﺖ داﺳﺘﺎن را ﺷﻜﻞ ﻧﻤﻲدﻫﺪ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﺟﺎی زﻣﺎن ﺧﻄﻲ و ﺗﻘﻮﻳﻤﻲ ﺑﺮ زﻣﺎن ذﻫﻨﻲ 231 ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ از ﺧﺎﻃﺮهای ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮه دﻳﮕﺮ و از ﺗﺼﻮﻳﺮی ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ دﻳﮕﺮ ﻣﻲﻟﻐﺰد و ﻛﺎﻧﻮن رواﻳﺖ، ﻣﺪام ﻣﻴﺎن ﻻﻳﻪﻫﺎی ﺗﻮدرﺗﻮی ذﻫﻦ و ﺑﻴﻦ زﻣﺎن ﻋﻴﻨﻲ و ذﻫﻨﻲ ﺟﺎ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل6، ﺷﻤﺎره42، ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن8831 ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﻲﺷﻮد.
در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺆال ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﻴﺎن اﺟﺰای ﺗﺪاﻋﻲ، ارﺗﺒﺎط وﺟﻮد دارد و ﻣﺎ آن را ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻴﻢ و ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ، ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ اﻳﻦ ﻣﺎ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺷﻜﻞﮔﻴﺮی آن را اﺳﺘﺨﺮاج ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ و ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ارﺗﺒﺎط ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ؛ وﻟﻲ اﻳﻦ ارﺗﺒﺎط در ذﻫﻦ ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻏﻴﺮارادی ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﺷﺨﺺ از روی 431 آﮔﺎﻫﻲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ از واﻗﻌﻪای ﺑﻪ ﻳﺎد واﻗﻌﻪای دﻳﮕﺮ ﺑﻴﻔﺘﺪ و ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﺷﺨﺺ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل6، ﺷﻤﺎره42، ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن8831 ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﭼﺮا و ﺑﻪ ﭼﻪ دﻟﻴﻠﻲ ﺑﻪ ﻳﺎد واﻗﻌﻪ و ﺧﺎﻃﺮهای دﻳﮕﺮ اﻓﺘﺎدهاﺳﺖ.
ﺗﺪاﻋﻲ و رواﻳﺖ داﺳﺘﺎن ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺎل ذﻫﻦ در ﻣﻴﺎن اﻳﻦ ﭘﺮﺷﻬﺎی زﻣﺎﻧﻲ و ﺧﺎﻃﺮاﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﺪاﻋﻲ ﻣﻲﺷﻮد، ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻣﺴﺘﺤﻜﻢ وﺟﻮد دارد اﻣﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه در ﻣﻮرد آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻧﻤﻲدﻫﺪ ﺑﻠﻜﻪ آﻧﻬﺎ را ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ذﻫﻦ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺷﻮد، ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ و اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﺿﻤﻨﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه در داﺳﺘﺎن، ﺗﻮﺟﻴﻪﻛﻨﻨﺪه آﻧﻬﺎﺳﺖ؛ اﻣﺎ ﮔﺎه درک اﻳﻦ راﺑﻄﻪﻫﺎ ﻣﺴﺘﻠﺰم دﻗﺖ در ﻣﻄﺎﻟﺐ اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ داﺳﺘﺎن اﺳﺖ."