ملخص الجهاز:
"غمخواری در غم دیگران،از آه و نفرین مظلومان ترسیدن و پرهیز از ستم و ظلم به مردم و به حق و انصاف رفتار کردن در میان آنها و ترسیدن از عواقب ظلم چه در دنیا و چه در آخرت و از همه مهمتر اینکه سعدی به تدبیر قبل از عمل بسیار معتقد است و آن را یکی از اساسیترین ویژگیهای حاکم آرمانشهر خود دانسته: {Sنظر کن چو سوفار داری به شست#نه آنگه که پرتاب کردی ز دست# به عقل ار نه آهستگی کردمی#به گفتار خصمش بیازرد دمی6S} دینداری حاکم آرمانشهر بسیار مورد توجه سعدی بوده که نتیجۀ آن باعث نکونامی و باقی ماندن نام نیک است،زیرا او دربارۀ نیکنامی و بردن نام نیک با خود از جهان در سراسر بوستان داد سخن داده است.
سخن سعدی در باب تربیت به نکاتی که ذکر شد منتهی نمیشود بلکه او مانند فارابی،بدن انسان را به شهری شبیه میکند که باید همهچیز آن زیر نظر روح و عقل باشد: {Sوجود تو شهری است پیر نیک و بد# تو سلطان و دستور دانا خرد# رضا و ورع نیکنامان حر# هوی و هوس رهزن و کیسهبر# چو سلطان عنایت کند با بدان# کجا ماند آسایش بخردان؟49S} در شکر بر عافیت سعدی نیز یکی از مهمترین ویژگی ساکنان آرمانشهر خود را سپاسگزاری در برابر نعمتهای خدا دانسته،و معتقد است که انسان هرچهقدر هم که شکرگزار باشد،نمیتواند آنگونه که شایسته است شکر او را به جا آورد."