مدل سازی روش های برآورد مولفه های مسطحاتی برخان مطالعه موردی برخان های جنوب کویر چاه جام مقالة

برخان ها، یکی از مشهورترین تپه های ماسه ای هستند که حاصل تراکم رسوبات بادی در مناطقی با وضعیت ضعیف تا متوسط از نظر میزان رسوب و بادهای غالب یک جهته می باشند. خصوصیات شکل-شناسی برخان، متاثر از عوامل مختلف زمانی و مکانی است. ارتباط بین مولفه های مورفومتری برخان پیوند نزدیکی با مورفولوژی سه بعدی آن دارد. شناسایی این روابط و ارائه مدل های آن ها در شناخت رفتار و نحوه عملکرد این چشم انداز در طبیعت موثر خواهد بود. هدف از این پژوهش مدل سازی روش های برآورد پارامترهای مسطحاتی برخان نظیر محیط و مساحت به کمک مولفه های مورفومتری آن در قالب مدل های آماری در منطقه جنوب کویر چاه جام است. در این زمینه، ابتدا مهم ترین پارامترهای مورفومتری 52 برخان به روش نمونه برداری طولی مورد اندازه گیری میدانی قرار گرفت. سپس با تحلیل و ارزیابی آن ها از طریق آزمون های آماری، رابطه سنجی و مدل سازی مولفه های محیط و مساحت برخان های مطالعاتی انجام شد. نتایج آنالیز رگرسیون غیرخطی چندگانه، حاکی از ارتباط معنی دار مساحت با حاصل ضرب طول و عرض با ضریب تبیین 936/0 و خطای برآورد 321/0 است. همچنین رابطه محیط با حاصل جمع طول و عرض با ضریب تبیین 904/0 و خطای برآورد 431/0 معنی دار می باشد. در مجموع نتایج تحقیق حاضر امکان محاسبه دقیق و سریع مولفه های مسطحاتی برخان را در قالب مدل های آماری فراهم می آورد.

نحوة محاسبه طول و عرض کامل برخان به شرح معادلات (١) و (٢) است : معادله (١): طول کامل : (La Lb)L=Lo+Ls+ + 2 معادله (٢): عرض کامل : W=Wa+Wb شکل ٢: مؤلفه های مورفومتری برخان؛ h: ارتفاع؛ Wa: عرض پهلوی راست ؛ Wb: عرض پهلوی چپ ؛ La: طول بازوی راست ؛ Lb: طول بازوی چپ ؛ Lo: طول دامنه روبه باد؛ Ls: طول دامنه بادپناه (به تصویر صفحه مراجعه شود) مأخذ: اقتباس از ٦٤٢ :٢٠٠٧ ,Daniell &Hughe ;٤٨ :٢٠٠٠ ,. شکل ٤: ارتباط بین مؤلفه های مسطحاتی و مورفومتری برخانهای مطالعاتی ؛ الف ) رابطه بین عرض و مساحت ؛ ب) رابطه بین طول و مساحت ؛ ج) رابطه بین عرض و محیط ؛ د) رابطه بین طول و محیط ؛ و) رابطه بین مقدار مشاهدهشده و مقدار پیش بینی شده محیط برخان؛ ها) رابطه بین مقدار مشاهدهشده و مقدار پیش بینی شده مساحت برخان (به تصویر صفحه مراجعه شود) معادلات به دست آمده از روابط مساحت با مؤلفـه هـای مورفـومتری برخـانهـای مطالعـاتی نمایانگر حدأکثر ارتباط معنی دار حاصل ضرب مساحت با طول و عرض برخان با ضریب تبیین ٠/٩٣٦ و خطای برآورد ٠/٣٢١ می باشد. جدول ٣: ضرایب روابط موجود بین مؤلفه های مورفومتری و مسطحاتی برخانهای مطالعاتی (به تصویر صفحه مراجعه شود) مأخذ: نگارندگان ٥- نتیجه گیری رویکرد سیستمی ، نوعی نگرش همه جانبه و چندبعدی برای شناخت سیسـتم هـا و نحـوة عملکـرد آنها در خصوص حل مسائلی است که بشر را احاطه کرده اند. در سطح اول عناصر مورفومتری برخان تعریف و نـوع و شـدت روابط بین آنها با پارامترهای مسطحاتی ، تعیین و مدلسازی شده است .