نقد آرای ذهبی ذیل روایت های مستدرک حاکم دربارۀ فضایل اهل بیت(ع) مقالة

مؤلف: فخاری، علیرضا ؛ منایی، فرشاد ؛

تحقیقات علوم قرآن و حدیث پاییز و زمستان 1392 - شماره 20 ، العلمية - البحثية (Ministry of Science/ISC (‎26 صفحة - من 115 إلی 140 )

الکلمات المفتاحية: ذهبی مستدرک حاکم نیشابوری جرحوتعدیل‬‬‬‬ ‫روات فضایل اهلبیت (ع)‬‬‬ حدیث فضایل اهل‌بیت ( ع ) اهل سنت نقد

خلاصة:

چکیده‬‬‬‬ ‫در منابع روایی اهل سنت، فضایلی بیشمار دربارۀ اهلبیت عصمت و‬‬‬‬ ‫طهارت (ص) نقل شده و رجالیان و حدیثپژوهان این مکتب، دیدگاههایی‬‬‬‬ ‫متفاوت دربارۀ ایننوع احادیث داشتهاند. حاکم نیشابوری (م. 422ق.) در‬‬‬‬ ‫بخشی از کتاب خود بهنام مستدرک، برخی فضایل اهلبیت (ع) را ذکر‬‬‬‬ ‫کرده است؛ درمقابل، ذهبی (م. 228ق.) در کتاب تلخیصالمستدرک،‬‬‬‬ ‫روایتهای نقلشده از حاکم را نقد کرده و درنهایت، دستهای از آنها را‬‬‬‬ ‫تضعیف و ابطال کرده است. پرسش بنیادین این پژوهش، آن است که آیا‬‬‬‬ ‫ذهبی درنقد احادیث حاکم، روشی یکسان و دقیق داشته است یا خیر.‬‬‬‬ ‫دستهبندی و بررسی نظرهای ذهبی، بیانگر آن است که وی درتصحیح و‬‬‬‬ ‫تضعیف روایتها، روشی یکسان نداشته و گاه نظرهایش دوگانه است و‫اتقان الزم را نیز ندارد؛ مثال وی گاهی علت ضعف سند را بیان کرده و گاه‬‬‬‬ ‫بدون ذکر علت ضعف، حدیث را از تلخیص حذف کرده است.‬‬‬‬ ‫نادیدهگرفتن آرای رجالیان پیشین درنقد روایتها، از دیگر ضعفهای‬‬‬‬ ‫ذهبی بهشمار میرود و بیانگر رویکرد تعصبآمیز وی به بخشی از‬‬‬‬ ‫روایتهای مندرج در منابع اهل سنت دربارۀ فضیلت اهلبیت (ع) است.‬‬‬‬ ‫بدین ترتیب میتوان گفت ذهبی درنقد احادیث فضایل اهلبیت (ع)، از‬‬‬‬ ‫روش علمی منحرف شده است و از این روی نمیتوان به آرای وی اعتماد‬‬‬‬ ‫کرد.‬‬‬

ملخص الجهاز:

"222) نقل شده است: «برای‬‬‬‬ ‫هیچیک از اصحاب رسول خدا فضایلی مانند فضایل علی آورده نشده است» (ابنعساکر، 4222ق:‬‬‬‬ ‫22/ 222)؛ باوجود این، برخی محدثان و رجالیون این مکتب درپی آن بودهاند که چنین احادیثی‬‬‬‬ ‫را با ضعیفجلوهدادن آنها طرد کنند و ناپذیرفتنی نشان دهند و از این رهگذر، بعضی فضایل‬‬‬‬ ‫اهلبیت (ع) را مردود اعالم کنند؛ مثال در کتاب مستدرک حاکم نیشابوری، برخی فضایل‬‬‬‬ ‫اهلبیت (ع) آمده است؛ سپس شمسالدین ذهبی در تلخیصالمستدرک، این روایتها را بررسی‬‬‬‬ ‫کرده و نظر خود را دربارۀ درستی یا نادرستی آنها بیان کرده است. مثال ششم‬‬‬‬ ‫نمونۀ دیگر از این دسته، حدیثی است که حاکم درمنقبت امام علی (ع) با سند زیر نقل کرده است:‬‬‬‬ ‫«حدثنی ابوقتیبه سالم بن الفضل اآلدمی بمکه، ثنا محمد بن عثمان بن ابیشیبه، ثنا عمی ابوبکر، ثنا علی بن‬‬‬‬ ‫122/ نقد آرای ذهبی ذیل روایتهای مستدرک حاکم دربارۀ فضایل اهلبیت (ع)‬‬‬‬ ‫ ثابت الدهان، ثنا الحکم بن عبدالملک، عن الحارث بن حصیره، عن ابیصادق، عن ربیعه بن ناجد، عن‬‬‬‬ ‫علی- رضی اهلل عنه- قال: دعانی رسولاهلل فقال: “یا علی ان فیک من عیسی مثال... ذهبی احادیث آنها را در مستدرک، صحیح دانسته و ایرادی‬‬‬‬ ‫292/ نقد آرای ذهبی ذیل روایتهای مستدرک حاکم دربارۀ فضایل اهلبیت (ع)‬‬‬‬ ‫ بر آنها نگرفته است؛ مثال در کتاب االیمان مستدرک، حدیثی با سند زیر نقل شده است: «حدثنا‬‬‬‬ ‫ابوالعباس محمد بن یعقوب، ثنا العباس بن محمد الدوری، ثنا ابوالنضر، عن اللیث بن سعد، عن یزید بن‬‬‬‬ ‫عبداهلل بن الهاد، عن عمرو بن ابیعمرو، عن المطلب، عن عایشه، قالت قال رسولاهلل..."

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول