خلاصة:
ﺑﺎ روﻳﻜﺮدی ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮی ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ در اﺳﻼم ﺑﻪﻣﻌﻨﺎی ﺧﺎص، اﻗﻠﻴﺖ وﺟـﻮد ﻧـﺪارد؛ﭼﺮا ﻛﻪ ﻫﻤﮕﺎن از ﻣﻨﻈﺮ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ و در ﺑﺮﺧﻮرداری از ﺣﻘﻮق ﺑﻨﻴﺎدﻳﻦ ﺑﺸـﺮی ازﺣﻘﻮﻗﻲ ﻣﺴﺎوی ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ. ازاﻳﻦرو، ﻣﺴﺄﻟﻪ اﻗﻠﻴﺖﻫﺎی دﻳﻨﻲ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺗﻨﻬﺎ اﻗﻠﻴـﺖ ﻣﻄـﺮح درﺣﻘﻮق اﺳﻼﻣﻲ در ذﻳﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺣﻘـﻮق ﺷـﻬﺮوﻧﺪی ـ و ﻧـﻪ ﺣﻘـﻮق ﺑﺸـﺮی ـ ﺑﺮرﺳـﻲﻣﻲﺷﻮد. اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ، ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﺣﻘﻮق اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻴﺴﺖ، ﺑﻠﻜﻪ در ﻛﻠﻴﺔﻣﺒﺎﺣﺚ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻣﺪون اﻣﺮوزی ﻣﺴﺄﻟﻪای ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺣﻘﻮق اﻗﻠﻴﺖﻫﺎ در ذﻳﻞ ﺣﻘﻮق ﺷـﻬﺮوﻧﺪیﻃﺮح ﻣﻲﮔﺮدد. ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﻣﺒﻨﺎﻗﺮاردادن ﺑﻴﺎن ﻓﻮق ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﻔﺮوض ﻣﺴـﺄﻟﻪ، ﺑـﺎ ﺗﺄﻛﻴـﺪ ﺑـﺮﺣﻘﻮق و آزادﻳﻬﺎی اﻗﻠﻴﺖﻫﺎی دﻳﻨﻲ در اﺳﻼم، ﻣﺪﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﺎﺳﺎ ﻧﻮﻋﻲ ﺗﺒﻌـﻴﺾ ﻣﺜﺒـﺖ ﺑـﺎ ﻟﺤﺎظ اﻗﻠﻴﺖﻫﺎی دﻳﻨﻲ در اﺳﻼم و اﻳﺮان وﺟﻮد دارد.
ملخص الجهاز:
"ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ، ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻋﻼن و ﻳـﺎ ﺗﺒﻠﻴـﻎ ﻋﺎم و ﺑﻪﻋﺒﺎرت ﺻﺮﻳﺢﺗﺮ رﺧﻨﻪﻛﺮدن ﻣﺴﺄﻟﻪ اﻋﺘﻘﺎدی ﺷﻬﺮوﻧﺪ ﻳﺎ اﺻـﻞ ﻓﻜـﺮی ﻓـﺮد در اﻳـﻦ ﺧﺼﻮص ﺑﻪ اﻓﻮاه ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﻧﺘﻮان ﺻﺪق ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺮ آن ﻛﺮد، ذﻳﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺣﻘﻮق ﻋﻤﻮﻣﻲ، ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺷﻮد و ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ روﺷـﻦ اﺳـﺖ ﻋﻤـﺪه ﻣﺠـﺎزات ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺠﺮم، ﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻳﻦ ﻳﺎ اﻋﺘﻘﺎد اوﺳﺖ، ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﭘـﺮدهدری در ﺟﻤﻊ، ﻫﺘﻚ ﺣﺮﻣﺖ و ﺗﻌﺮض ﺑﻪ اﻋﺘﻘﺎد ﺳﺎﻳﺮﻳﻦ، اﺧﻼل در ﻧﻈﻢ ﻋﻤـﻮﻣﻲ، ﺗﺸـﻮﻳﺶ اذﻫـﺎن ﻋﺎﻣﻪ، ﻋﻤﻞ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻫﻤﮕـﺎﻧﻲ و ﻣﺸـﺎﺑﻪ آن اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻫﻤﮕـﻲ در ذﻳـﻞ ﺑﺤـﺚ ﺣﻘـﻮق ﺗﺒﻌﻴﺾ ﻣﺜﺒﺖ در اﺳﻼم و ﺣﻘﻮق اﻗﻠﻴﺖﻫﺎی دﻳﻨﻲ در ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ / ﻣﺤﻤﺪﺟﻮاد ﺟﺎوﻳﺪ ﺷﻬﺮوﻧﺪی ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و دوﻟﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان اﻫﻤﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮای ﻣﻘﻮﻻت ﻓﻮق ﻗﺎﺋﻞ اﺳـﺖ و ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان آﺳﻴﺒﻲ ﻛﻪ اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﺟﺮاﻳﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ وﺿـﻊ ﻋﻤـﻮﻣﻲ ﺟﺎﻣﻌـﻪ وارد ﺳـﺎزد، ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺮﻳﻤﻪ ﺣﺪاﻗﻠﻲ ﻳﺎ ﺣﺪاﻛﺜﺮی ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳـﺪ.
در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل، در ﺿﻤﻦ ﺗﻼش ﺑﺮای ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺣﻘﻮق اﻗﻠﻴﺖﻫﺎ و ﺳﺨﻦ از ﺣﻘﻮق اﻟﻬﻲ ـ اﺳـﻼﻣﻲ در ﻛﻨﺎر ﺣﻘﻮق ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ، ﺑﺎﻳﺪ روﺷﻦ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻓﻲ ﻧﻔﺴﻪ ﺑﻪ ﺣﻜﻢ اوﻟـﻲ اﻧﺴﺎنﺑﻮدن از ﺣﻘﻮق ﺛﺎﺑﺘﻲ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺎور دﻳﻦﻣﺪاران رﻳﺸﻪ در ﺣﻘﻮق اﻟﻬﻲ )ﻃﺒﻴﻌﻲ( دارد، ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﻫﻴﭻ ﺷﻬﺮوﻧﺪی؛ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﺆﻣﻦ، از ﻣﻨﻜﺮ ﻳﺎ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺧﻮد در ﺑﺮﺧـﻮرداری از ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎﻧﻲ، اﻧﺴﺎنﺗﺮ ﺗﻠﻘﻲ ﻧﻤﻲﮔﺮدد و ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ ﻫﻴﭻ ﺑـﻲدﻳﻨـﻲ در ﺟﺎﻣﻌـﻪ دﻳﻨـﻲ ﺑـﺮای ﻫﻤﻴﺸﻪ از ﻣﻨﻈﺮ ﺣﻘﻮق و اﻣﺘﻴﺎزات ﺷﻬﺮوﻧﺪی در رده ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻗﺮار ﻧﻤﻲﮔﻴـﺮد؛ ﭼـﺮا ﻛـﻪ اﺳﺎﺳـﺎ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﻣﻴﺰان در اﻳﻦ ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﺣﻘﻮﻗﻲ، ﻧﻪ اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻴـﺰان وﻓـﺎداری در ﺗﺒﻌﻴﺾ ﻣﺜﺒﺖ در اﺳﻼم و ﺣﻘﻮق اﻗﻠﻴﺖﻫﺎی دﻳﻨﻲ در ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ / ﻣﺤﻤﺪﺟﻮاد ﺟﺎوﻳﺪ ﺣﻔﻆ ﻫﻮﻳﺖ ﺟﻤﻌﻲ و ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺟﺎﻣﻌـﻪ اﺳـﺖ."
(
, 
, 
)
