خلاصة:
شهر مقدس مشهد، شهری با کارکرد مذهبی - زیارتی، زمینه ی مناسبی را برای توسعه ی گردشگری مذهبی به عنوان یکی از اشکال عمده ی گردشگری فراهم کرده است. وجود چنین زمینه ای، علاوه بر ارتقای فرهنگ و عناصر وابسته به آن، پویایی جریان های مولد اقتصاد شهری منتج از جذب گردشگران داخلی و خارجی را فراهم کرده است. نحوه ی هزینه ی گردشگران، یکی از مباحث مورد توجه در فرایند اقتصاد گردشگری است. به طور کلی هزینه های یک گردشگر در مقصد، شامل مواردی چون هزینه ی غذا و خوراک، تفریحات، بازدید، تردد و حمل و نقل، اقامت، گشت و گذار، خدمات ارتباطی، خدمات شهری و مانند آن است. طبق مطالعات انجام شده، به طور معمول بیش از 60 درصد از هزینه های گردشگران صرف اقامت می شود.این پژوهش به دنبال یافتن پاسخی درخور به این سوال است که بیشترین هزینه های گردشگران مذهبی در شهر مشهد، به کدام یک از موارد یاد شده مربوط می شود. بر این اساس و با بهره گیری از روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و به کارگیری شیوه های اسنادی و پیمایش میدانی، همچنین استفاده از مدل هزینه ی اقامت، داده های لازم، جمع آوری شدند و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های تحقیق نشان داد که عمده ی هزینه های گردشگران در شهر مشهد، مربوط به خرید از بازار می شود در عین حال بر خلاف یافته های تحقیقات پیشین در مورد اختصاص بیش از 60 درصد از هزینه های گردشگری به اقامت در مقصد، یافته های تحقیق حاضر موید این است که گردشگران، کمترین هزینه را برای تامین محل اقامت خود صرف کرده اند. بالا بودن هزینه ی واحدهای اقامتی، وجود تنوع در واحدهای اقامتی، گسترش واحدهای اقامتی غیرمجاز و میزان درآمد سالانه ی زائران، از جمله دلایلی است که می توان برای توجیه این وضعیت مطرح نمود.
The holy city of Mashhad, a city with a religious function - particularly pilgrimage has provided a suitable ground for religious tourism as one of the major forms of tourism. This, in turn, has provided potentials for cultural as well as urban economic dynamism. Costs of tourists, is one of the topics addressed in the economic process of tourism. In general, costs of a tourist include the cost of food, recreation, transport, accommodation, sightseeing, services, communication, etc. According to some case studies, normally more than 60 percent of the tourists’ costs are spent on accommodation. This study tries to find an answer to the question on, which of the above mentioned itemes do religious tourists in the city of Mashhad spend most. Base on the cross - application of attribution style methodology, field measurement and stay model, the required data were collected and analyzed. The results of the study indicated that most tourists in the city of Mashhad spent most on shopping While pervious studies indicate that more than 60 percent of the costs of tourists were spent on accommodation, this study indicates that the minimum cost was spent on accommodation. High costs of accommodation units, existence of veriety in the units, development of illegal acommodation units, and the annual income of the tourists are some possible reasons that could explain the behavior of the pilgrims.
ملخص الجهاز:
با توجه به مطالعات نسبتا زیادی که در زمینه ی گردشگری مذهبی انجام شده است ، تمرکز این تحقیق بر یکی از شاخص های اقتصادی ، یعنی هزینه های گردشگری (به عنوان مهم ترین تأثیر گردشگری علاوه بر تأثیر ات فرهنگی و اجتماعی ) در شهر مشهد است .
(1102 1-Law 2-Gonzalez 3-Hall & Page 4-Lancaster 5-Luce 6-McFadden 7-Karousakis and Birol نظریه ی مطلوبیت تصادفی ، بر اساس این فرضیه استوار است که انتخاب افراد را می توان با استفاده از دو دسته از اجزا و متغیرها شبیه سازی کرد.
به عبارت دیگر، ٧٠ درصد هتل ها در داخل بافت قدیم استقرار یافته اند که این امر، نشان دهنده ی تمایل سرمایه گذاران برای ساخت محل اقامت برای پذیرایی از گردشگران دارای بنیه ی اقتصادی و مالی بالاتر و زوار کشورهای مسلمان در اطراف حرم رضوی و داخل بافت قدیم است (سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان خراسان رضوی ، ١٣٩١؛ وبگاه شرکت فنی مهندسی هتلداری آسان ، ١٣٩١).
- با توجه این که نزدیک به نیمی از زائران برای مسافرت از وسیله ی شخصی استفاده مـی کننـد، علاوه برهزینه های جنبی از جمله سوخت ، تعمیر و مانند آن -که نزدیک به ١٠ درصد هزینـه هـا را شامل می شود- بر تصمیم گیری افراد در خصوص نوع و نحوه ی هزینـه هـای گردشـگری و بـه ویژه اقامت ، تأثیر به سزایی می گذارد.
- یکی از مسائل مربوط به گردشگری زیارتی در شهر مشهد، عدم اقبال گردشگران در بازدیـد از دیگر جاذبه های تاریخی ، طبیعی ، مذهبی – فرهنگـی شـهر مشـهد اسـت ؛ بـه طـوری کـه ایـن گردشگران ، فقط ٦ درصد از هزینه های خود را صرف این گونـه مـوارد مـی کننـد.