خلاصة:
هدف از ارائه این مقاله، بررسی رابطه میان تغییرات پوشش اراضی با احداث و آبگیری سد مخزنی طالقان به کمک تکنیکهای سنجش از دور می باشد. بدین منظور، ابتدا نقشه پوشش اراضی حاصل از طبقه بندی سه تصویر ماهواره ای به روش هیبرید در یک دوره 20 ساله با سه مقطع زمانی قبل، همزمان و بعد از احداث سد به ترتیب در سالهای 1366، 1381 و 1386 استخراج گردید. سپس بررسی تغییرات 3 نقشه استخراج شده به روش مقایسه پس از طبقه بندی بر مبنای تفاضل، صورت پذیرفت و به منظور بررسی تغییرات مکانی انواع کلاس های مورد نظر از شاخص آماریLQ کمک گرفته شد. نتایج این مطالعه نشان داد که در بازه زمانی مذکور سطح مراتع تقریبا ثابت بوده اما کیفیت آنها تا حدودی افت داشته است که علت آن تبدیل مراتع به اراضی زراعی و چرای دام می باشد. همچنین، سطح اراضی کشاورزی آبی و دیم به علت مهاجرت و بازگشت مجدد مردم به منطقه در این فاصله دارای نوسان بوده است. در این بازه زمانی،سطح اراضی مسکونی نیز افزایش قابل توجهی داشته که دلیل اصلی آن ویلاسازی و ساخت تفرجگاه توسط افراد بومی و غیر بومی در حوالی دریاچه سد می باشد. بررسی تغییرات الگوی مکانی پوشش های مختلف نیز نشانگر آن است که بیشترین تغییرات در زیرحوضه های اطراف دریاچه سد و حواشی رودخانه اصلی رخ داده است.
ملخص الجهاز:
در مقابل ، تغییرات پوشش اراضی نیز تأثیــر بسزایی بر میزان رسوب ایـجاد شده در حوضه آبخیز و در نتیجه تجمع رسوب در مخــزن سد دارد که در این زمینه ،تحقیقات چندی توسط اسمیت و لاری در سال ٢٠٠٧ و رینوس و همکاران در سال ٢٠٠٩ انجام شده است که در آن با استفاده از تصاویر ماهواره ای به تولید نقشه های کاربری و پوشش اراضی پرداخته و به دقت قابل قبولی دست یافته اند.
جدول (٦) مساحت و نوع پوشش های مبدل به دریاچه پس از آبگیری سد )به تصویر صفحه مراجعه شود) پس از بررسی تغییرات سطح انواع پوشش اراضی در دو مقطع زمانی قبل و بعد از ساخته شدن سد (سالهای ١٣٦٦ و ١٣٨٦) به این نتیجه دست می یابیم که بیشترین تغییرات در سطح پوشش مرتع ،کشاورزی و نواحی مسکونی رخ داده است .
لذا، همانطور که اشاره شد به منظور برآورد سهم تغییرات هریک از پوشش های مذکور ،به برآورد شاخص LQ در هریک از ٣ پوشش مرتع (شامل مراتع متراکم ،نیمه متراکم و کم تراکم ) ،کشاورزی (شامل اراضی آبی و دیم ) و نواحی مسکونی که دارای تغییرات قابل توجهی در این بازه زمانی بوده اند پرداختیم که نتایج آن به تفکیک هر کلاس در جداول شماره ٨،٧ و ٩ نشان داده شده است .
H. Grissinger, (2006) Effect of land use change on sediment transport in Goodwin Greek, Water Resources Research, and no.