خلاصة:
شهرها به عنوان یکی از مهم ترین میراث های تمدن بشر، از جمله اصلی ترین مقصد های گردشگری، به ویژه گردشگری فرهنگی و تاریخی به شمار می آیند. از همین رو گردشگری شهری، به عنوان یکی از اشکال گردشگری، چه برای شهروندان یک شهر و چه کسانی که از دیگر نقاط به شهرها می آیند، از دهه1960میلادی مورد توجه گردشگران قرار گرفته است. تهران به عنوان پایتخت ایران، از یک سو نسبت به دیگر شهرهای تاریخی کشور، شهری نوبنیاد است و از سوی دیگر، به دلیل قدمت اسکان و زیست و معیشت در آن، از دوره پیش از پایتختی، شهری تاریخی به شمار می آید. بخش عمده ای از نهادهای فرهنگی و تاریخی تهران، در منطقه12قرار گرفته است. به همین دلیل می توان منطقه12 تهران را به عنوان مرکز تاریخی و فرهنگی این شهر به شمار آورد. امروزه گردشگری فرهنگی تهران به دلیل افت منزلت بافت های قدیمی و محله های تاریخی آن، در حاشیه قرار گرفته و به استثنای بازار یا برخی از میادین قدیمی آن، گردشگران رغبت چندانی به بازدید از این منطقه قدیمی نشان نمی دهند. این مقاله بر آن است که با انتخاب مسیرهای نمونه در محدوده منطقه12، نوعی امکان سنجی و برنامه عملیاتی توریسم شهری را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد و از این رهگذر باب مطالعات جدیدی را برای احیای هویت و قابلیت های نهفته در بطن این منطقه قدیمی بگشاید.
ملخص الجهاز:
نقش محورهاي فرهنگي و تاريخي منطقه ١٢در توسعه گردشگري شهر تهران محمدتقي رهنمايي عضو هيات علمي دانشکده جغرافيا، دانشگاه تهران 1 محبوبه ملک نيا کارشناس ارشد جغرافيا و برنامه ريزي شهري ، دانشگاه پيام نور تهران منوچهر جهانيان عضو هيات علمي جهاد دانشگاهي ، دکتري تخصصي جغرافياي سياسي دانشگاه تهران تاريخ دريافت مقاله :١٣٩٠/٤/١ تاريخ پذيرش مقاله : ١٣٩٠/٦/٣٠ چکيده شهرها به عنوان يکي از مهم ترين ميراث هاي تمدن بشر، از جملـه اصـلي تـرين مقصـد هـاي گردشـگري ، بـه ويـژه گردشگري فرهنگي و تاريخي به شمار مي آيند.
در ميان مراکز جاذب توريستي در تهران ، منطقه ١٢به علت قرار گرفتن در محدوده هسته تاريخي تهـران و وجـود مراکز فرهنگي و تاريخي از جمله :٣٨مورد پارک و فضاي سبز، ٤ باب سالن نمايش تئاتر، ١٢٠بـاب مسـافر خانـه ،١٨ باب هتل ،١٢مورد موزه ( کاخ گلستان ، آبگينه ، تمبر، جواهرات ملي ، سکه ، صبا، ملک ، مجلس شوراي اسلامي ، مـردم شناسي ، ملي ايران ، هنرهاي ملي ، نمايشگاه ١٣آبان ) و٨ کليسا،٣ کنيسه ، ١ آدريان زرتشتي و بازار بزرگ تهـران و صـد ها بناي تاريخي با ارزش که برخي از آنها هنوز به ثبت آثار ملي نرسيده انـد، مـي توانـد مهمتـرين مرکـز فرهنگـي و توريستي در اين کلانشهر باشد(www.
منطقه ١٢، کانوني زنده و فعال و محرک اقتصاد کلان شهري مي باشد، علاوه بر اينکه مهمترين فضاها و بناهاي تاريخي تهران را در خود جاي داده است ، محيطي با کيفيت و داراي عناصر هويتي شاخص را عرضه مي دارد، تا جاذب فعاليت هاي متنوع فرهنگي ، مدني و گردشگري براي شهروندان تهراني و ديگر گردشگران داخلي و خارجي باشد.