خلاصة:
امروزه ماهیت کسب وکار با چالش ها و تغییرات سریع و مهمی مواجه است که فعالیت های اقتصادی سازمان ها را دگرگون ساخته است. وقوع رویدادهایی مانند گسترش رقابت، پیشرفت فن آوری اطلاعات، تغییر در ساختارهای سازمانی و تلاش همه جانبه واحدهای اقتصادی برای احراز رتبه برتر، ضرورت توجه به بهبود مستمر عملکرد سازمانی را اجتناب ناپذیر کرده است. بقا و بالندگی در چنین محیط هایی تنها با به دست آوردن عملکرد سازمانی برتر امکان پذیر است که لازمه آن رسیدن به ویژگی سازمان های با عملکرد برتر و توجه به مقوله های تاثیرگذار بر عملکرد سازمانی است. یکی ازعوامل موثر بر عملکرد سازمانی، سرمایه های فکری سازمان است که در این مقاله مورد بحث قرارگرفته است. دراین پژوهش تاثیر متغیر «سرمایه فکری» بر «عملکرد سازمانی» مورد سنجش قرار گرفته است و در این میان به نظر می رسد که متغیر «یادگیری سازمانی» رابطه بین این دو متغیر را تحت تاثیر قرار می دهد و به عنوان متغیر میانجی عمل می کند. جامعه آماری پژوهش، کلیه مدیران و کارکنان بخش سرپرستی و شعب بانک ملی شهر قم بوده و داده های پژوهش با استفاده از پرسش نامه جمع آوری شده است. برای بررسی ابعاد متغیرهای مورد مطالعه و سنجش روایی سازه از روش تحلیل عاملی تاییدی و برای آزمون فرضیه های پژوهشی از روش مدل معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته ها حاکی از آن است که تاثیر مستقیم سرمایه فکری بر عملکرد سازمانی چندان قوی نیست، اما این متغیر از طریق متغیر تعدیل کننده «فرایند یادگیری سازمانی» تاثیر قابل توجهی بر عملکرد بانک ملی دارد. هم چنین تاثیرگذاری سرمایه فکری بر فرایند یادگیری سازمانی تائید شده است. به علاوه، یافته ها نشان می دهد که فرایند یادگیری سازمانی بر عملکرد بانک ملی تاثیرمثبت و مستقیم دارد.
ملخص الجهاز:
سؤال اصلی مقاله این است که «چگونه مـی تـوان تأثیر این دو عامل را بر عملکرد سازمانی مورد ارزیابی قرار داد و با استفاده از سرمایه فکری و توسعه فرایند یادگیری در سازمان به سمت سازمانی با عملکرد برتر گام برداشت ؟» با توجه به اهمیت موضوع عملکرد سازمانی در شعبات بانک ملی شهر قم و با توجـه بـه نقش دو عامل سرمایه فکری و فرایند یادگیری در این سازمان و احساس نیـاز بـه شـناخت تأثیر این دو عامل در عملکـرد سـازمان مـورد مطالعـه ، ایـن پـژوهش انجـام شـده اسـت و نویسندگان مقاله به دنبال پاسخ به این سؤال هستند که «سـرمایه فکـری چـه تـأثیری بـر عملکرد سازمانی (مالی و دانشی ) بانک ملی شهر قم دارد؟ و فرایند یادگیری سازمانی به چه میزان این رابطه را تحت تأثیر قرار می دهد؟» درادامه مقاله پس از بررسی اجمالی موضوع سرمایه فکری و اجزای تشکیل دهنـده آن ، عملکرد سازمانی و فرآیند یادگیری سازمانی ، به بررسی شاخص هـای مـرتبط بـا متغیرهـای مورد مطالعه پرداخته می شود.
براسـاس نظـر محققان و نظریه پردازان (جدول ١) می توان چهـار مرحلـه اصـلی را بـرای فرآینـد یـادگیری سازمانی برشمرد که عبارت اند از: ١) اکتساب /خلق اطلاعات : کنکاش محیط درونی و بیرونی و شناسایی و گردآوری اطلاعات مفید برای سازمان و مرور نتایج عملکرد و تجربیات گذشته و ایجاد اطلاعات جدید، ٢) تعبیر و تفسیر/ انتقال اطلاعات : توزیع و تبادل اطلاعات در بـین افراد، گروه ها و بخش های مختلف سازمان و تعبیـر و تفـسیر اطلاعـات توسـط آنهـا، ٣) بـه 1- Huber 2 -Slater amp; Narver 3 -Hult 4 -Bayraktaroglu amp; Kutaniz کارگیری اطلاعات / ایجاد دانش : به کارگیری اطلاعات متناسب با شـرایط و نیازمنـدی هـای سازمان ؛ استفاده عملی از اطلاعات و بررسی نتایج رفتاری آن و تولید دانش جدید و افزودن آن به سیستم های فعلی دانش در سازمان و ٤) نهادینه کردن دانـش : عمـومی شـدن دانـش جدید در سراسر سازمان و استفاده از آن در فعالیت های روزمره و تبدیل دانـش نظـری بـه دانش عملی و کاربردی (قربانی زاده، ١٣٨٧).