خلاصة:
از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻳﻜﻲ از اﺟﺰای ﺗﺸﻜﻴﻞدﻫﻨﺪه ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ و ﻧﻈﺎم ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﺣـﺴﺎبﻣﻲآﻳﻨﺪ، ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ آن ارﺗﺒﺎط ﺑﺮﻗﺮار ﻛﻨﻨﺪ. اﻳﻦ ارﺗﺒﺎط ﻛﻪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان ﻗﺪرتﺳﻴﺎﺳﻲ دوﻟﺖ )اﺳﺘﺒﺪادی و آزادﻳﺨﻮاﻫﺎﻧﻪ ﺑﻮدن آن( اﺳﺖ در ﻗﺎﻟﺐﻫـﺎی ﻣﺘﻔـﺎوﺗﻲ اﻧﺠـﺎمﻣﻲﮔﻴﺮد. در اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎی ادﺑﻴﺎت ﺷﻔﺎﻫﻲ ﻛـﻪ در ﻓﺮﻫﻨـﮓ ﻋﺎﻣـﻪ ﺑـﺮایارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻧﻈﺎم ﺳﻴﺎﺳﻲ وﺟﻮد دارد، ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. ﻗﺎﻟﺐﻫـﺎﻳﻲ ﭼـﻮن ﺣﻜﺎﻳـﺖ، ﻗـﺼﻪ،ﺗﺮاﻧﻪ، ﺗﻤﺜﻴﻞ و ﻣﺜﻞ، ﻟﻄﻴﻔﻪ و ... از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﺎﻣﻪ ﺑﺮای ارﺗﺒـﺎط ﺑـﺎﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ. اﻳﻦ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎی ادﺑﻲ در ﺑﺎب ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ ﭼﻮنﻛﺎرآﻣﺪی و ﻧﺎ ﻛﺎرآﻣﺪی ﻧﻈﺎم ﺳﻴﺎﺳﻲ، ﻣﺸﻜﻼت ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز و ﺗﻮﺟﻪ ﻣـﺮدم،ﺻﻔﺎت و ﺧﺼﺎﻳﺺ ﻣﻄﻠﻮب و ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﺟﺴﻤﻲ و رواﻧﻲ ﺣﺎﻛﻤﺎن و ﻛﺎرﮔﺰاران، اﻫـﺪافﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻄﻠﻮب و ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب و... ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﭘﺲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ، ﺑﺤﺚ ﻗﺪرت ﺳﻴﺎﺳﻲ و ارﺗﺒﺎط ﻣﺮدم آن در ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﺣﺎل در ﻗﺎﻟﺐﻫﺎی ارﺗﺒﺎط ادﺑﻴﺎت ﺷﻔﺎﻫﻲ، ﻣﻮﺿﻮع اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺳﺖ. روش ﭘﮋوﻫﺶ در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺳﻨﺎدی ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮی از روﻳﻜﺮد ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﺗﻔﺴﻴﺮی اﺳﺖ.
ملخص الجهاز:
"ﺑﻬﺎر ﺷﻌﺮ ﻣﻌﺮوف ﻣﺮغ ﺳﺤﺮ را در ﻣﻮرد ﻫﻤﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ: داغ ﻣﺮا ﺗﺎزهﺗﺮ ﻛﻦ ﻣﺮغ ﺳﺤﺮ ﻧﺎﻟﻪ ﺳﺮ ﻛﻦ ﺑﺮﺷﻜﻦ و زﻳﺮ و زﺑﺮ ﻛﻦ زآه ﺷﺮر ﺑﺎر اﻳﻦ ﻗﻔﺲ را ﻧﻐﻤﻪ آن را در ﻧﻮع ﺑﺸﺮ ﺳﺮا ﺑﻠﺒﻞ ﭘﺮ ﺑﺴﺘﻪ ز ﻛﻨﺞ ﻗﻔﺲ درا ﭘﺮ ﺷﺮر ﻛﻦ، ﭘﺮ ﺷﺮر ﻛﻦ و ز ﻧﻔﺴﻲ ﻋﺮﺻﻪ اﻳﻦ ﺧﺎک ﺗﻴﺮه را آﺷﻴﺎﻧﻢ داده ﺑﺮ ﺑﺎد ﻇﻠﻢ ﻇﺎﻟﻢ، ﺟﻮر ﺻﻴﺎد ﺷﺎم ﺗﺎرﻳﻚ ﻣﺎ را ﺳﺤﺮ ﻛﻦ ای ﺧﺪا، ای ﻓﻠﻚ، ای ﻃﺒﻴﻌﺖ اﺑﺮ ﭼﺸﻤﻢ ژاﻟﻪ ﺑﺎر اﺳﺖ ﻧﻮﺑﻬﺎر اﺳﺖ ﮔﻞ ﺑﻪ ﺑﺎر اﺳﺖ ﺗﻨﮓ و ﺗﺎر اﺳﺖ اﻳﻦ ﻗﻔﺲ ﭼﻮن دﻟﻢ دﺳﺖ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﮔﻞ ﻋﻤﺮ ﻣﺮا ﻣﭽﻴﻦ ﺷﻌﻠﻪ ﻓﻜﻦ در ﻗﻔﺲ ای آه آﺗﺸﻴﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﻦ، ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﻦ، ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﻦ، ﺟﺎﻧﺐ ﻋﺎﺷﻖ ﻧﮕﻪ ای ﮔﻞ از اﻳﻦ ﻣﺮغ ﺑﻴﺪل، ﺷﺮح ﻫﺠﺮان ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻛﻦ 92 درآﻣﺪی ﺑﺮ ﺳﻴﺎﺳﺖ در ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﺎﻣﻪ در ﺣﻮزه ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﺎﻣﻪ ﺗﺮاﻧﻪای در ﺳﺎل 5531 ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ادﻋﺎی ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻋﺮاق ﺑـﺮ ﺳـﺮ اروﻧﺪرود ﺑﺮ ﺳﺮ زﺑﺎن ﻣﺮدم اﻓﺘﺎد ﻛﻪ در واﻗﻊ ﻧﻮﻋﻲ اﺑﺮاز اﻧﺰﺟـﺎر و ﺗﻨﻔـﺮ از ادﻋـﺎی ﭘـﻮچ رژﻳﻢ ﺑﻌﺚ ﻋﺮاق و ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻗﺪرت و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﺮدم اﻳﺮان ﺑـﻮد ﻛـﻪ در اداﻣـﻪ ﺑـﻪ آن اﺷـﺎره ﻣﻲﺷﻮد: ﻋﺮاق ﭼﺮا ﻣﻲﺗﺮﺳﻲ ﻧﺎن و ﭘﻨﻴﺮ و ﺳﺒﺰی ﺳﺮ ﺑﻪ ﺳﺮت ﻣﻲذاره اﻳﺮان ﻛﺎرت ﻧﺪاره ﺑﺮای ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ﻣﺎﻫﻲ ﻋﺮاق رﻓﺘﻪ ﮔﺪاﻳﻲ رو ﺗﭙﻪﻫﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﻋﺮاق ﭘﺎ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس ﻣﺎل ﻣﻨﻪ اﻳﺮان ﻣﻲﮔﻪ ﺑﭽﻪ ﻧﻨﻪ اﻳﺮان ﭘﻴﻜﺎن ﻣﻲﺳﺎزه ﻋﺮاق آﻓﺘﺎﺑﻪ ﺳﺎزه اﻳﺮان ﺑﺮﻧﺪه ﻣﻲﺷﻪ ﺑﻴﻞ و ﻛﻠﻨﮓ و ﺗﻴﺸﻪ )ﺷﺮﻏﺎق، ﻓﺮﻫﻨﮕﻴﺎر، ﺳﺎل 5531( ﻟﻄﻴﻔﻪ ﻟﻄﻴﻔﻪ، ﻳﻜﻲ از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی ﻣﻬﻢ ادب ﺷﻔﺎﻫﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ ﺳﻴﺎﺳﻲ، اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ از دﻳﺮﺑﺎز در ﺣﻮزه ﻓﺮﻫﻨﮓ اﻳـﺮان رواج داﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ."