خلاصة:
در مقاله حاضر ضمن معرفی نظریه ها و دیدگاههای مربوط به شکل گیری و پیشبرد جامعه اطلاعاتی و شرایط جدیدی که اطلاعاتی شدن در عرصه جهانی پدیـد آورده اسـت ، ویژگـی هـای جامعـه اطلاعاتی و جوامع معرفتی مطرح و با یکدیگر مقایسه شده است . مطالعه ادبیـات موجـود، نـشان می دهد که انقلاب اطلاعات دو چالش مهم را مطرح کرده است ؛ یکی پر کردن شکاف دیجیتـال و دیگری ضمانت آینده آزادی بیان. همچنین برای درک بهتر رونـد جهـانی ارتباطـات بـه بررسـی سیاست های جهانی ارتباطات در دوره معاصر پرداخته شده و اجلاس جهانی سران درباره جامعـه اطلاعاتی در ژنو و تونس به طور اجمال مورد بررسی قرار گرفته است . همچنین با معرفی دو شاخص جهانی «آمادگی الکترونیک » و «فرصت دیجیتال »، بـه بررسـی و مقایسه جایگاه کشورها در جهان و وضعیت شکاف دیجیتال پرداخته شده است . نتیجه این بررسی نشان می دهد هر چند که ایران در سال ٢٠٠٨ در رتبه هفدهم کشورهای دارای بیـشترین کـاربران اینترنت قرارگرفته ولی از نظر رتبه آمادگی الکترونیک، روند صعودی نداشته است .
ملخص الجهاز:
روششناسی پژوهش پژوهش حاضر به شیوه اسنادی صورت گرفته است ؛ به این ترتیب کـه سـعی شـده، بـا استفاده از دیدگاههای صاحبنظران و پژوهشگران و با توجه به مستندات پژوهشی شامل گزارشهای اتحادیه بین المللی ارتباطات دور، گزارش و آمـار مرکـز اطلاعـات سـازمان ملل در تهران، گزارشهای یونـسکو، اسـناد دو اجـلاس جهـانی سـران دربـاره جامعـه اطلاعاتی ، اطلاعات منتشر شده در مؤسسه اکونومیست ٢ و همچنین نظریه ها و دیدگاههای اندیشمندان مختلف ، ادبیات و پیشینه موضوع و مفاهیم کلیدی و همچنین تاریخ تحـولات آن، و در نهایت وضعیت موجود، مطرح و مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
سیاست های جدید بین المللی و ارتباطات نو باید توجه داشت که بحث جامعه اطلاعاتی و جوامـع معرفتـی ، آنگونـه کـه در اجـلاس سران در مورد جامعه اطلاعاتی مطرح شده، میراث نظام سازمان ملل متحد اسـت ، چنانکـه مارک ربوی١ نیز اشاره دارد که این اجلاس سومین اقدام نظام سـازمان ملـل متحـد بـرای رویارویی جهانی با مسائل اطلاعات و ارتباطات است (نقل از پادوانی ٢، ٢٠٠٥، ص ٣١٦).