خلاصة:
زندگی و رفتارهای اجتماعی انسانها تابع فرهنگی است که در آن زاده شده و پروریده اند. قطعا این فرهنگ حاصل جغرافیاست، جغرافیای انسانی و طبیعی. این جغرافیا، انسان ساختها را بصورت چشم اندازهای خاصی که نیازهای زمان را برطرف کند، جلوه گر می سازد. یکی از این انسان ساختها و یا از مهمترین آنها، مساکن و معماری مساکن است. در هر فرهنگی این مساکن با توجه به جغرافیای همان فرهنگ ساخته می شود از جمله؛ دین، ادبیات، آب و هوا، ارتفاع و ... . این جغرافیا در کشور ایران نمودهای ویژه ای را در ساخت و سازها از خود برجای گذاشته که نمود فرهنگ درونگرایی و رعایت حجاب در ساخت و سازها یکی از آنهاست. این فرهنگ در بافت قدیمی تمامی شهرهای ایران وجود دارد. شهر شیراز یکی از شهرهایی است که به دلیل سابقه طولانی، این سنت را درون خود حفظ کرده لیکن نه در معماری کنونی و صنعتی که در معماری بافت قدیم. رعایت نکردن فرهنگ درونگرایی مغایرتهای شدید و بنیان کنی را در ساخت و سازها ایجاد کرده که یکی از پیامدهای آن نابودی فرهنگ بومی در ساخت و سازهاست و قطعا ویرانی سایر نمودهای فرهنگی را در این مروز بوم در پی خواهد داشت. به عبارت دیگر، معماران کنونی چنان مسحور شیوه های غربی شده اند که رعایت فرهنگ بومی را باید در ساخت و سازهای قدیمی جستجو کرد. اما سنت حجاب و پوشیدگی که حتی در کنده کاری های 2000 ساله رعایت شده، می تواند هم اکنون در تلفیق سنت و صنعت رعایت شود و ما از شیشه های سکوریت، تراس-های پرده گذاری شده و یا شبکه ای، آشپزخانه های باز (Open) و اجبارا پرده گذاری شده، و فرار از منازل بدون در و دیوار و ... نجات یابیم. دیوارها و درب های (دروازه ها) ورودی حیاطها، ورودی خانه ها، آشپزخانه ها، حمامها و دستشویی ها با رعایت سنت پوشیدگی، هنوز هم می توانند حریم امن و حجاب را در مساکن بوجود بیاورند. این مقاله بحث را در دو قسمت: 1- پیش زمینه شامل الف- درونگرایی ساخت مساکن بومی ب- برون گرایی درمعماری جدید (معماری غربی) پ- بافت قدیم شیراز (درحال تخریب) 2- بحث اصلی شامل جغرافیای مساکن، فرهنگ درونگرایی، فرهنگ برونگرایی، درونگرایی و اصل بازگشت به خویش ارائه خواهد داد