تاریخ: سخن تاریخ افتتاحية

"ما بسته‌ی کدام عهد و گسسته‌ی کدام عهدیم؟ سخن تاریخ وقتی از آینده صحبت می‌کنیم باید بدانیم از کدام آینده می‌گوییم، ممکن است، آینده‌ای مشخص، با ساختی مشخص مد نظر باشد. ما وقتی از آینده‌ی انسان و جامعه می‌گوییم اولا و بالذات، ممکن است چنین معنایی را مد نظر داشته باشیم. ما نمی‌توانیم ترسیمی از آن داشته باشیم و مناسبات آن جامعه برای ما، جز در مواردی، گم است و البته آن موارد هم به فهم این زمانه درک می‌شود. اما آیا جامعه‌ای که می‌خواهیم تنها جامعه‌ی دوران ظهور است؟ یعنی تمایلات ما تنها تحقق چنین جامعه‌ای را نشان می‌دهد؟ واقعیت آن است که اگر چه ذکر و شیرینی چنان جامعه‌ای در پس ذهن ماست؛ اما مبتلابه ما آینده‌ای از جنس اول و به عبارتی روشن‌تر، تاریخی از جنس توسعه است."