خلاصة:
با توجه به اینکه می توان به هر فعل مثبتی عنصر منفی ساز افزود و آن را منفی کرد، در این نوشته این پرسش مطرح شده است که آیا منفی کردن جمله، تنها با افزودن نشانه نفی به فعل آن است و آیا هر جمله مثبت، یک نظیر منفی نیز دارد؟ در این بررسی، صورت منفی چند جمله فارسی با رویکردی نقش گرا، براساس نظر گیون و میستامو، دو تن از نظریه پردازان زبان شناسی نقش گرا، مطالعه می شود و روش کار تحلیلی- توصیفی است. از آنجاکه جمله-های مثبت و منفی، بافت گفتمان و پیش انگاره های متفاوتی دارند و افزودن عنصر منفی ساز به فعل جمله مثبت، تمام یا بخشی از معنای آن را تحت تاثیر قرار می دهد، در مواردی تنها منفی کردن فعل کافی نیست و منفی سازی جمله با تغییرات ثانویه ای همراه است. همچنین در زبان فارسی همیشه چنین نیست که هر جمله مثبت یک قرینه منفی نیز داشته باشد.
ملخص الجهاز:
آيا هر جملة مثبت فارسي يک نظير منفي دارد؟ دکتر بلقيس روشن ٭ استاديار زبان شناسي دانشگاه پيام نور شهلا باقري دانشجوي دکتري زبان شناسي دانشگاه پيام نور چکيده با توجه به اينکه مي توان به هر فعل مثبتي عنصر منفي ساز افزود و آن را منفي کـرد، در ايـن نوشته اين پرسش مطرح شده است که آيا منفي کردن جمله ، تنها با افزودن نشانة نفي به فعل آن است و آيا هر جملة مثبت ، يک نظير منفي نيز دارد؟ در اين بررسي ، صـورت منفـي چنـد جملة فارسي با رويکردي نقش گرا، براساس نظر گيـون و ميسـتامو، دو تـن از نظريـه پـردازان زبان شناسي نقش گرا، مطالعه مي شود و روش کار تحليلي - توصيفي است .
دال و پـين بررسـي رده شناختي خود را براساس شکل عنصر منفي ساز در زبـان هـاي مختلـف قـرار داده انـد، ميستامو با نگاهي نقش گرا ساختارکل بند را در نظر گرفته و به تفاوت هايي که عـلاوه بـر افزودن نشانة نفي ، در جملة مثبت پيدا مي شود و نيز به انگيزه هاي آن توجه کرده است .
وي انگيزٔە وجـود تقـارن در نفـي را تمايـل بـه حفـظ انسجام نظام زبان و رعايت اقتصاد در ذخيره سازي و پردازش آن مي داند و انگيزه هاي زير را براي وجود تفاوت در ساختار جملة مثبـت و منفـي بيـان مـي کنـد: ١- جملـة منفـي پيش نمونه اي به تغييري در جهان اشاره نمي کند، يعني يک وضعيت يکنواخت و بي تغيير را به تصوير مي کشد؛ ٢- جملة منفي به طور معمول به جهان عدم تحقق هـا تعلـق دارد و جملة مثبت به قلمرو تحقق ها؛ ٣- بافت گفتمان در اثبات و نفي متفاوت اسـت .
(
, 
, 
)
