خلاصة:
این مقاله در ادامه ی بخش نخسـت آن مـیباشـد کـه بـا همـین عنـوان در شـماره اول فصلنامه ی «پژوهش های منطقه ای» در پائیز ١٣٩٢ منتشر شده و در اختیار علاقه مندان قـرار گرفته است . در بخش نخست ، مباحث مقدماتی که نقش تعیین کنندهای در تبیین موضوع و تحلیل مسائل پیرامونی آن دارد، مورد اشاره قرار گرفـت . در همـین راسـتا برخـی از ابعـاد مفهوم شناسی تقریب ، خاستگاه معرفتی آن، موانع درونی و بیرونی تقریب ، ارزش و جایگاه آن، اهمیت کارکردی آن و...، مورد بحث و بررسی قرار گرفت تا تحلیل و تبیین روشنی از محل نزاع ارائه گردد. سپس تلاش شد از طریق بازشناسی دلائل متعـدد جریـانهـای ضـد تقریبی، گزارش تحلیلی روشنی از رویکردهای گوناگون طیف مخالفان تقریب ، ارائـه شـود و انگیزه آنان مورد واکاوی قرار گیرد. موافقان تقریب ، با رویکردهای مختلف به این مقوله نگریسته و با نگرش های متنوع بـه تحلیل آن پرداخته اند، مجموعه ی مباحث مرتبط با موضوع تقریب مذاهب اسلامی و مسائل پیرامونی آن را می توان با رویکردهای مختلـف از قبیـل : «رویکـرد تاکیـد بـر مشـترکات»، «رویکرد همزیستی مسالمت آمیز»، «رویکرد سیاسی ـ اجتماعی»، «رویکرد علمی ــ فقهـی»، «رویکرد امت محور» و... مورد مطالعه قرار داد و بازشناسی کرد. در مقالـه حاضـر، پـس از یادآوری چند بحث زیربنایی تقریب مذاهب اسلامی، مقوله ی تقریب با رویکـرد تاکیـد بـر مشترکات، مورد بازشناسی قرار گرفته است
ملخص الجهاز:
شايد بسياري بـر اسـاس انگاره هاي ذهني شايع و ناخودآگاه، تقريب را صرفا ابزاري براي دسـتيابي بـه اهـداف سياسي و استراتژيک تلقي کنند اما بايد توجه داشت که انديشـه ي انسـجام و وحـدت اسلامي، ريشه در آموزههاي کتاب و سنت دارد و در طول چهارده قرن حيات اجتماعي مسلمانان، با وجود فراز و نشيب هاي فراوان، همواره مورد تأکيد نخبگان فکري جهان اسلام قرار گرفته است ، حرکت اصلاحي تقريب و همسويي هر چه بيشتر مسلمانان در برابـر دشمنان اسلام، آرزوي ديرينه شخصيت هاي منصف و انديشمندان دلسوز جهان اسـلام بوده و نيز يکي از بزرگترين هدفهاي نظام جمهوري اسلامي ايران بوده است .
امام خميني: آنچه امام خميني(ره) در طول حيات سياسي ـمبارزاتي خود بر آن تأکيد داشتند و امت اسلام، مخصوصا، زائران بيت الله الحرام را به آن دعوت ميکردنـد، همبستگي مذاهب اسلامي حول محور مشترکات و در چهارچوب اصول بنيـادين بـود، ايشان باور به توحيد و اعتقاد به معاد را از باورهاي اصولي و اساسي همه فرق اسـلامي معرفي کرده و امت اسلامي را بر اساس محوريت اين اصول امت واحده مينامند: «مسلمانان در مذاهب گوناگون، دشمنان مشترک دارند، آنان در عين آزادي عقيده و بيان و آزادي انتخاب مذهب بر اسـاس عقـل و منطـق ، همـه در زيـر پرچم توحيد و رسالت محمد هم عقيدهانـد، و آيـين مقـدس اسـلام در جهان دشمنان بسيار دارد، مسلمانان بايد براي حفظ اسلام و دسـت آوردهـاي آن، در برابر دشمنان، در يک صف باشند و با وفاق ملي و انسـجام مکتبـي، از کيان و عظمت خود نگهباني کنند، پر واضـح اسـت کـه اگـر آنهـا در داخـل جمعيت خود به صـورت گـروه هـاي پراکنـده درآينـد، دشـمن اسـتعمارگر از تفرقه ي آنها سوء استفاده کرده و به آنها آسيب شديد مـيرسـاند، بـه عنـوان مثال اگر مسلمانان در برابر اسرائيل که دشمن شناخته شده و خونخوار اسـلام و مسلمين است ، يک پارچه و متحد باشند، هرگز اين مولود نامشـروع آمريکـا نمي تواند به غصب و تجاوز خود ادامه دهد.