خلاصة:
هدف مقاله حاضر است تا با تمرکز بر نیازهای امروز مردم و حکومت، بحث نقدپذیری در رابطه بین مردم با یکدیگر و حکومت اسلامی را از منظر نهجالبلاغه بکاود. برشمردن حقوق حاکم و مردم بر یکدیگر در نهجالبلاغه از نمونههای عینی تساهل و مدارا در دین اسلام است که میتوان با مطالعه زوایای پنهان آن پاسخی مناسب برای مسائل اجتماعی و سیاسی معاصر ارائه داد. در تعریف رابطه مردم و حکومت ذیل مسئله نقد و نقدپذیری دینداری، احترام به قانون و شناخت سره از ناسره مطرح، و در رابطه مردم با یکدیگر اصلاح رفتار و گفتار جهت سلامت جامعه قابل تأمل است. سوالی که در اینجا مطرح میشود آن است که در نهجالبلاغه بر کدام یک از ابعاد نقدپذیری در روابط اجتماعی، سیاسی و یا فردی بیشتر تأکید شده است؟ یافتههای مقاله که بر اساس روش توصیفی-تحلیلی و منابع کتابخانهای بدست آمده گویای آن است که منظور از نقدپذیری در نهجالبلاغه اصلاح رفتار و گفتار فرد و داشتن ارزیابی منطقی از مسائل است که میتواند زمینهساز روابط بهینه بین مردم با یکدیگر و مردم با حکومت باشد.
ملخص الجهاز:
"سوالی که در اینجا مطرح میشود آن است که در نهجالبلاغه بر کدام یک از ابعاد نقدپذیری در روابط اجتماعی، سیاسی و یا فردی بیشتر تأکید شده است؟ یافتههای مقاله که بر اساس روش توصیفی-تحلیلی و منابع کتابخانهای بدست آمده گویای آن است که منظور از نقدپذیری در نهجالبلاغه اصلاح رفتار و گفتار فرد و داشتن ارزیابی منطقی از مسائل است که میتواند زمینهساز روابط بهینه بین مردم با یکدیگر و مردم با حکومت باشد.
از آنجا که هدف مقاله حاضر تحلیل نقدپذیری در نهجالبلاغه است و این کتاب بعد از قرآن در فرهنگ اسلامی-ایرانی از ارزش بالایی برخوردار است لذا باید مشخص شود که آیا ارزیابی منطقی دیگران و یا خود یا همان نقدپذیری فردی واجتماعی در جامعه امروز را میتوان با معیارهای نهجالبلاغه انجام داد؟ مسئله بعد شناخت اصول نقد، انتقاد و نقدپذیری در نهجالبلاغه در رابطه بین اجتماع و سیاست است.
از آنجا که «نقد به منزله نوعی کنش است که در واقعیت تجربی، میان دو یا چند نفر و یا گروهی خاص تحقق مییابد،»(اکبری؛1385: 63) چه نوع تفسیر از نهجالبلاغه میتواند چالشهای جامعه معاصر را در بحث روش، زبان و ابزارهای نقد و نقدپذیری پاسخ دهد؟ تفاسیر گذشتهنگر یا آیندهبین؟ برای پاسخ به این سوالات در مقاله حاضر از روش توصیفی تحلیلی استفاده میشود که ابتدا به توصیف لغوی نقدپذیری، اهمیت و جایگاه آن در جامعه معاصر پرداخته شده، سپس الگوهای نقدپذیری فردی و اجتماعی از نهجالبلاغه اخذ شده و در پایان به تحلیل و ارزیابی مطالب پرداخته میشود."