خلاصة:
بی گمان در پس هر اقتباسی ، انگیزه ای و میل به آفـرینش دوبـاره اثـری نهفته است که ظرفیت های بالقوه ای برای ماندگار شدن دارد. معمولا در زمانه ما اقتباس دینی به دو نوع منبع محدود می شود؛ تـاریخ مقدس و قصه های ادیان . در کشور ما با توجه به دین و مـذهب رسـمی مردم ، مقوله اقتباس بیشتر به قصه های قرآن کریم و زندگی نامه بزرگـان دین معطوف شده است . نگارنده در این مقاله پا را فراتر نهاده است و سراغ داستانی می رود که با وجود نگارش در فضایی غیر شرقی ، در برانگیختن احساسات مـاورایی و تاثیر بر جهان بینی الهی انسان ها، شهرتی جهانی یافته است . بنابراین ، تلاش شده است تا با در نظر گرفتن جنبه های نمایشی داستان «اسکار و خانم صورتی » نوشته «امانوئل اشمیت » و بررسی ظرفیت هـای آن برای تبدیل شدن به نمایش نامه دینی ، خواننده به دریـافتی کلـی از شیوه اقتبـاس دینـی صـحیح دسـت یابـد تـا شـاید ایـن نوشـته بـرای برگردانده شدن بسیاری از داستان های ایرانی و خارجی به نمایش نامه ها و فیلم نامه های دینی الگویی باشد. به ویژه که در سابقه ادبی سرزمین مان با فراوانی داسـتان هـای کتبـی و شفاهی و در عوض محدود بودن درام روبه رو هستیم .
ملخص الجهاز:
": نمایش نامه اسکار و خانم صورتی پوش ، اقتبـاس دینـی ، درام ، ظرفیت نمایشی ، مؤلفه های دینی اقتباس چیست ؟ در لغت نامه معین برای واژه اقتباس چنین آمده است : «گرفتن ، اخذ کـردن ، آمـوختن ، فراگـرفتن ، آوردن آیـه ای از قـرآن یـا حدیثی در نظم و نثر بدون اشاره به مأخذ، گرفتن مطلب کتاب یا رساله ای با تصرف و تلخیص ، اخذ، فراگیری ، دانش آموزی ».
(حکیمی و کاموس ، ۱۳۸۲، ۶۴) در داستان اشمیت ، مهم ترین عنصری که ایده نمایش نامه شدن را برای اقتباس گر زنده می کند، ساختار اپیزودیک آن است ؛ اپیزودهایی که گام بـه گام به شکل گیری نمودار خطی درام اقتباسی کمک می کند.
از ساختار اپیزودیک و در عین حال خطی داسـتان مـی تـوان برای نگارش نمایش نامه ای دینی با فضایی رئالیستی بهره گرفت ، اما بدیهی است که پیش از هرچیز رگه های غربی داستان - اگر وجـود داشـته باشـد- باید کمرنگ شود یا به صورت کلی تغییر یابـد.
در تعلیمات دینی ما زمان های مقدسـی وجـود دارنـد کـه بـالاخص در اقتباس از این داستان می توان از آن بهره برد بـرای نمونـه ، روزهـای بـاقی مانده عمر قهرمان نمایش می تواند هم زمان با ایـام مـاه رمضـان یـا محـرم باشد.
برای نمونه ، می توان ویژگی ها و آرمان های معصوم یـا شخصـیت هـای تاریخ مقدس و قصص ادیان را به روز کرده و در قالب دیگر شخصیت های غیر معصوم نمایشی ، بازتاب داد تا بتوان بـا شخصـیت محـوری داسـتان برخورد معاصری داشت ؛ به گونه ای که به کار روزگـاران مـا نیـز بیایـد و صرفا نمایش به بیـان تصـویری تـاریخ گذشـته تبـدیل نشـود."