خلاصة:
یکی از مشخصههای مهم جامعه ایرانی کثرت و تنوع فرهنگی است و به همین جهت توجه به موضوع ارتباطات میان فرهنگی و تلاش برای فهم و تشخیص عوامل مؤثر بر بروز تنش و اختلافات میان فرهنگی ضروری میباشد. لذا در این مقاله پس از بررسی جایگاه مفهومی و خاستگاه علمی روابط بین فرهنگی و نظریههای، مهمترین روشهای سنجش روابط میان فرهنگی مورد بررسی قرار گرفته شده است. از حیث نظری نویسنده مدعی است دو متغیر مهم برجستگی هویت و اجرای برنامههای توسعه، عوامل مؤثر بر بروز اختلافات میان فرهنگی در ایران میباشند. لذا برای بررسی عینیتر، این چارچوب در چند منطقه تماسهای بین فرهنگی در ایران مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان میدهد حتی متغیرهایی مثل هویت و توسعه نیز توان پاسخگویی به علل و زمینههای بروز اختلافات میان فرهنگی در ایران بعنوان مهمترین دغدغه مطروحه در این مقاله را ندارند. بر این اساس لازم است که با تأملات دقیقتری به تبیین عوامل تأثیرگذار بر مناسبات میانفرهنگی در ایران پرداخت.
ملخص الجهاز:
"در واقع شواهد موجود درباره تعارض و ستیز و یا حتی رقابت میان فرهنگها و هویتهای ایرانی بسیار قلیل و البته تاریخی است که میتوان از ستیزههای آذری- کردی در دهة نخست قرن حاضر در مناطق سلماس، ماکو، خوی یا منازعات آذری- ارمنی در همین قرن در مناطق فوق الذکر یاد کرد که هم اکنون تبدیل به نوعی همزیستی و همجواری شده است، چرا که در دو دهة کنونی مشاهده میشود ترکیب جمعیتی شهر ارومیه بسرعت تغییر کرده و اکراد در full conflict Social Adjustment مناطق وسیعی از شهر ارومیه و شهرهای دیگر استان آذربایجان غربی (بویژه سلماس) سکونت گزیده و علیرغم این تغییرات وسیع جمعیتی کمترین تنش و منازعهای بروز کرده است.
رخ نداده است 5 مناسبات شیعه-سنی در زاهدان قومی / مذهبی مسالمت آمیز رقابتی تند (فقدان ازدواج بین گروهی) مؤثر بوده است برجستگی هویت بویژه برای اهل سنت رخ داده است 6 مناسبات کردی-تاتی - طالشی-گیلکی و آذری در منطقه تالش گیلان قومی / مذهبی تا حدودی خشونت آمیز مسالمت آمیز (رواج ازدواج بین گروهی) بی تأثیر بوده است رخ نداده است 7 مناسبات کردی-شیعی در اورامانات و مریوان مذهبی مسالمت آمیز مسالمت آمیز (عدم رواج ازدواج بین گروهی) بی تأثیر رخ نداده است 8 مناسبات عرب-فارس (فارسهای اصفهانی بوشهری و یزدی) در جنوب خوزستان قومی مسالمت آمیز مسالمت آمیز (رواج نسبی ازدواج بین گروهی) فرآیند توسعه بسیار وسیع و شتابان بوده اما تأثیر منفی نداشته است رخ نداده است 9 مناسبات آذری-لکی و فارسی در همدان (نهاوند) مذهبی مسالمت آمیز مسالمت آمیز (رواج نسبی ازدواج بین گروهی) بی تأثیر رخ نداده است نتیجهگیری یافتههای حاصل از بررسی چند منطقه که دارای تنوع فرهنگی بودهاند نشان میدهد فضای حاکم بر مناسبان میان فرهنگی در کثیری از موارد مسالمت آمیز بوده و تنها دو عامل توسعه و برجستگی هویت آن هم در برخی موارد و شرایط موجب بروز تنش و منازعه در رقابت شدهاند."