خلاصة:
بیان قانونگذار ایران در شمردن جهات نقض در تجدیدنظر، فرجام و اعاده دادرسی ، متفاوت است . این تفـاوت بیـان ، در برخـی از مصـادیق ، منطقی است . ولی در برخی دیگر، منطقی به نظر نمی رسد و نیاز به بررسی دارد. در مجموع با بررسی مقایسه ای جهات نقض در تجدیدنظر، فرجام و اعاده دادرسی مشخص می شود، برخی از جهات ، بـین هـر سـه شـکایت مذکور مشترک است . با وجود ایـن ، بخـش قابـل تـوجهی از جهـات در تجدیدنظر و فرجام سبب نقض رای مـی شـوند ولـی در اعـاده دادرسـی موجب نقض حکم نمی شوند. تعداد انـدکی نیـز صـرفا در تجدیـدنظر و اعاده دادرسی نقض رای را در پی دارند.
ملخص الجهاز:
همانطور که یکی از حقوقـدانان اعـلام کـرده اسـت (شـمس ، ١٣٨٤: ٣٨٢) عـدم شمارش جهات پژوهش در قانون سابق موافق با ماهیت این شکایت اسـت و شـمارش جهات تجدیدنظر در قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب (ماده ٢٥) و قانون آیین دادرسی مدنی ( ماده ٣٤٨) قابل انتقاد است ، با ایـن اسـتدلال کـه تجدیـدنظر، قضـاوت دوباره و رسیدگی مجدد و بازبینی موضوع است و با اعتـراض بـه رأی دادگـاه بـدوی ، دادگاه تجدیدنظر مکلـف اسـت ، موضـوع را دوبـاره رسـیدگی نمایـد.
٢. جهات مشترک تجدیدنظر، فرجام و اعاده دادرسی با دقت در موادی که جهات نقض در تجدیدنظر، فرجام و اعاده دادرسـی را بیـان کرده اند و تحلیل آن می توان نتیجه گرفت جهاتی از قبیل جعلی بودن سند، صدور حکم برخلاف امر مختوم ، تضاد در مفاد حکم ، صدور حکم در غیر از موضوع دعـوی یـا بـه بیشتر از آن ، مشـترک بـین هـر سـه شـکایت مـذکور هسـتند بنـابراین سـخن یکـی از نویسندگان که جهات اعاده دادرسی را کـاملا جـدا از جهـات تجدیـدنظر اعـلام کـرده است ، قابل قبول نیست (قلی زاده ، ١٣٨٢: ٣).
اصرار در نپذیرفتن و عدم توجه به جهاتی از این قبیل در تجدیـدنظر، مسـتلزم آن است که حکم در تجدیدنظر تأیید و بـا درخواسـت اعـاده دادرسـی ، مجـددا در همـان دادگاه مطرح و رسیدگی و نقض شود، چنـین مطلبـی ، غیـر منظقـی (معاونـت آمـوزش دادگستری استان تهران ، ١٣٨٤: ٩٢) و موجب اطاله دادرسی است .