خلاصة:
امروزه رشد و گسترش فضاهای باز عمومی در لبه های شهر به عنوان فرصتی برای پیوند میان محیط طبیعی و محیط مصنوع در کانون توجه حرفه مندان شهرسازی در شهرهای مختلف جهان قرار دارد. هدف اصلی شهرسازان در پرداختن به این موضوع، ساختاربخشی لبه های شهری و استفاده از فضاهای باز عمومی درقالب پهنه های تفرجگاهی است که توجه همزمان به حفاظت از زیست بوم و ایجاد بستری فراغتی به منظور افزایش تعاملات اجتماعی و تقویت حیات مدنی را مد نظر دارد.
نگاهی به جغرافیای تهران نشان می دهد که رود_ دره های هفت گانه شهر به عنوان کریدورهای طبیعی امتداد یافته از دل کوه های البرز به درون بافت شمالی، پدید آورنده فرصت های ارزشمندی هستند که علی رغم تاکید مسئولین به ایجاد فضاهای سبز شهری و افزایش سرانه فضای سبز، کمتر مورد توجه واقع شده اند.
این مقاله به بیان مفهوم فضاهای باز عمومی پرداخته و با معرفی دوگونه اصلی فضاهای باز عمومی پهنه ای و فضاهای باز عمومی خطی بر گونه دوم این نوع فضا متمرکز شده است. در ادامه، خیابان دربندـ حد فاصل میدان دربند تا میدان سربندـ واقع در رودـ دره دربند منطقه یک تهران به عنوان یکی از مهم ترین فضاهای باز عمومی خطی مورد استفاده شهروندان تهرانی معرفی می شود. سپس مسائل و مشکلات اصلی پیش رو در تقویت این پهنه تفرجگاهی بررسی شده که در نهایت دو عامل «تناقضات درون اسنادی» و «تناقضات میان اسنادی» به عنوان عوامل اساسی پاسخده نبودن این طرح ها به نیاز استفاده کنندگان این خیابان و عدم توفیق حرفه مندان در تقویت تعاملات اجتماعی و حیات مدنی در آن شناسایی شده است.
ملخص الجهاز:
"جایگاه خیابان دربند در طرحهای فرادست از مهمترین اسناد موضوعی و موضعی تهیه شدة تأثیرگذار بر خیابان دربند میتوان به طرح کوهساران و مصوبه کوهساران شمالی، طرح ساماندهی محله باغ شاطر دربند، طرح جامع تهران با رویکرد ساختاری راهبردی مصوب سال 86 و الگوی توسعه منطقه یک شهر تهران به عنوان آخرین سند هدایت تهیه شده اشاره داشت.
به عنوان مثال در طرحهای جامع و الگوی توسعه منطقة یک علیرغم اینکه در مطالعات شناختی، محدوده رود- درهها به عنوان فرصتی برای گسترش پهنه تفرجگاهی شناسایی شده، اما پهنهبندی نهایی نشاندهنده غفلت تهیهکنندگان طرح از این موضوع و اختصاص بخش عمدهای از حاشیه خیابان دربند به پهنه سکونت است.
پینوشت Public Open Spaces / Open Spaces / Public spaces / Commission for Architecture and the Built Environment منابع الهی، مسعود (1386) بازشناسی مؤلفه ساختار در معنابخشی به فضاهای باز عمومی خیابانی (کاربست عملی : خیابان دربند تهران)، پایاننامه دوره کارشناسی ارشد طراحی شهری دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران به راهنمایی دکتر سید عبدالهادی دانشپور."