سیاست در حکمت عملی ابن‌رشد قرطبی مقالة

چکیده این مقاله با بررسی منشأ و ماهیت، غایت و اوصاف سامان سیاسی مطلوب در حکمت عملی ابن‌رشد، به گونه‌شناسی وی از انواع مدن، کارکردها و وظایف دولت و مدینه، حدود آزادی فرد و قدرت دولت، رابطۀ دولت و مردم پرداخته و نشان‌داده‌است که از نظر او، «حکمت» ملاک اصلی و تعیین‌کنندۀ میزان مطلوبیت دولت و حکومت است. ابن‌رشد مهم‌ترین کارکردهای دولت را در محورهای عدالت اقتصادی، امنیت و وحدت و نیز فرهنگ و آموزش عمومی و خصوصی دنبال می‌کند. همچنین، آزادی فرد در ذیل عدالت و خویشکاری تعریف شده و با مقولۀ «وحدت» مرزبندی می‌شود. روش این مقاله توصیفی ـ تحلیلی و بر پایۀ مهم‌ترین نوشته‌های سیاسی ابن‌رشد و نظر برخی مفسران فیلسوف قرطبه است.

سیاست در حکمت عملی ابن رشد قرطبی حسن مجیدی * امید شفیعی قهفرخی ** چکیده این مقاله با بررسی منشأ و ماهیت ، غایت و اوصـاف سـامان سیاسـی مطلـوب در حکمت عملی ابن رشد، به گونه شناسـی وی از انـواع مـدن ، کارکردهـا و وظـایف دولت و مدینه ، حدود آزادی فرد و قدرت دولت ، رابطة دولت و مـردم پرداختـه و نشان داده است که از نظر او، «حکمت » ملاک اصلی و تعیین کنندة میـزان مطلوبیـت دولت و حکومت است . او تأکید می کند که هدف شارع همان غایت دولت (سـعادت مـردم ) است و شریعت همة امور عملی و علمی (معرفت نظری و معرفت علمی و علم حق و عمل حق ) را به منظور کسب تقوی و سعادت پی می جوید و هـدف او بـا هـدف فلسـفه (عقـل انسانی ) از نظر جنس و مقصد، یکی است (← ابـن رشـد، ١٣٨٤: ٣٦٦؛ همـو، ١٩٩٨: ١٤٤؛ همو، ١٣٨٥: ١٤٦-١٤٧). این جزء معقول همان فلاسفه هستند و وجود چنین افرادی از نظر ابن رشد محال نیست ، بلکه در هر قومی یافت می شوند و باید برخی افراد هر جامعه را برای تعلیم فضایل نظری (فلسـفه ) جـدا سـازیم و پـس از به بارآمدن یک فیلسوف حق و کامل ، ریاست دولت را به دست او بسـپاریم (همـو، ١٩٩٨: ٨٢ و ١٣٩؛ همو، ٢٠٠٢: ٧٨ و ١٤٢).