خلاصة:
چکیده مجلس شورای اسلامی یکی از ارکان اصلی ادارۀ کشور است. نمایندگان مجلس در انتخابات سراسری با رأی مستقیم مردم برگزیده میشوند. این نمایندگان از مناطق گوناگون کشور، حوزههای انتخابیه، به مجلس راه مییابند، اما طبق نص قانون اساسی جمهوری اسلامی نمایندۀ همة ملت ایراناند و بر این اساس صلاحیت عام قانونگذاری و نظارت در همۀ امور کشور را دارند. اهمیت این تحقیق در آن است که میکوشد نقش نظام انتخاباتی مجلس را، در جایگاه نظام ورودی، در چگونگی ایفای مسئولیت نمایندگان، در جایگاه نظام خروجی، در هفتمین دورۀ مجلس بررسی کند. در روش تحقیق گردآوری دادهها به روش کتابخانهای و با ابزار فیشبرداری از مشروح مذاکرات جلسات علنی مجلس شورای اسلامی انجام شده است و با روش تحلیل کمی محتوای دادهها، بیش از ده هزار تذکر کتبی نمایندگان به رئیسجمهور و وزرا و بیش از پانصد سؤال نمایندگان از وزرا به عنوان دادۀ خام (متناسب با شاخصههای مذکور در سؤال و فرضیه) تجزیه و تحلیل شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد نظام انتخاباتی مجلس شورای اسلامی باعث شده است که نمایندگان مجلس هفتم رویکردی منطقهای را در مقایسه با رویکرد ملی در اولویت قرار دهند، در بهکارگیری اختیارات قانونی بیثبات باشند و فردگرایی را بیش از جمعگرایی وجهۀ همت خود قرار دهند.
ملخص الجهاز:
یافته های پژوهش نشان می دهد نظـام انتخاباتی مجلس شورای اسلامی باعث شده اسـت کـه نماینـدگان مجلـس هفـتم * استادیار دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد علوم و تحقیقات ، گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل ، تهران ، ایران (نویسندة مسئول ) tavasoli@gmail.
درصد تذکرات غیرفردی نمایندگان به رئیس جمهور یا وزرا به تفکیک واحد و غیر واحد بودن حوزة انتخابیه نتایج نمودار ٤ نشان می دهد که ٢٩ درصد از کل تذکرات غیر فردی به مسئولان اجرایی از جانب نمایندگان حوزة انتخابیة واحد داده شده است که می تواند ماهیتی غیر جمعی داشته باشد و برعکس ٧١ درصد از تذکرات از جانب نمایندگان بیش از یـک حـوزة انتخابیـه داده شده که به معنای دقیـق و کامـل آن ، رفتـار جمعـی در اسـتفاده از اختیـارات قـانونی بـرای نمایندگان مجلس محسوب می شود.
١٢ وضعیت متقاطع تذکرات آنچه در نمودار ٣ و ٤ و ٥ به تفکیک ارائه شد بـه شـکل تجمیعـی آن در نمـودار ٦ ارائه و در نمودارهای ١- ٦، ٢- ٦، ٣- ٦ و ٤- ٦ تقاطع داده شده است تـا مشـخص شود چه نسبت هایی بین تذکرات مقوله بندی شدة ملی و منطقه ای ، فردی و جمعـی و تذکرات نمایندگان حوزة انتخابیة واحد و تذکرات نماینـدگان چنـد حـوزة انتخابیـه برقرار است : / / نمودار ٦.
درصد سؤالات اعلام وصول شده از وزرا به تفکیک سؤالات ملی و سؤالات منطقه ای نتایج نمودار ٧ حاکی است که نمایندگان مجلس بیش از آن که از اختیار قانونی سؤال از وزرا در جهت مسائل و مشکلات «سراسری و ملی » استفاده کرده باشند از این موقعیت در جهت طرح سؤالات «منطقه ای » (حوزة انتخابیة راه یافته به مجلس ) بهره گرفته اند.