خلاصة:
تلاش برای شفاف سازی و حل کردن پارادوکس اقتدار و آزادی یکی از مهم ترین مسئله های فلسفه ی ادبیات کودک است.هدف این مقاله کشف و بررسی نوع نگاه نویسندگان به مقوله های اقتدار و آزادی در ادبیات کودکان،با توجه به شگردهای اعمال شده در کتاب های داستانی تصویری است.برای رسیدن به این هدف،دو کتاب داستانی تصویری داستان خرگوش کوچولو نوشته ی بیتریکس پاتر و منم موش گرسنه،می خورمت درسته نوشته ی مرتضی خسرو نژاد،با روش تحلیل تأملی،بررسی و مقایسه شدند.تحلیل داستان ها نشان داد نویسندگان ایرانی و انگلیسی آن ها به وجود رابطه ی«اقتدار و آزادی»بین کودکان و بزرگ سالان توجه داشته اند؛البته،نوع نگاه این نویسندگان به مقوله های آزادی و اقتدار متفاوت است که می توان آن را به تفاوت موقعیت های زمانی و فرهنگی اجتماعی شان نسبت داد؛رابطه«اقتدار وآزادی»در منم موش گرسنه،می خورمت درسته،به صورت رابطه ی ابتدا آزادی،سپس اقتدار بوده است؛اما این رابطه در داستان خرگوش کوچولو به صورت فرایندی است و از همان نقطه ی آغاز داستان همچون دو قطب متضاد در متن و حاشیه جابه جا می شود؛همچنین،در هر دو اثر،نویسندگان از شگردهای داستانی گوناگون استفاده می کنند،تا با دادن آزادی به کودک او را در کشف خلاقانه ی دنیای پیرامون خود و در نتیجه،آسان شدن فرایند خودشکوفایی اش یاری رسانند.تعدادی از این شگردها عبارتند از:تخیلی بودن داستان،درون مایه ی پنهان،چند صدایی بودن متن و تصویر،بینامتنیت،فراداستان،واژگونی وضعیت و رفت و برگشت میان عالم واقعیت و خیال.
ملخص الجهاز:
برای رسیدن به این هدف، دو کتاب داستانیتصویری داستان خرگوش کوچولو نوشتهی بیتریکس پاتر و منم موش گرسنه، میخورمت درسته نوشتهی مرتضی خسرونژاد، با روش تحلیل تأملی، بررسی و مقایسه شدند.
تحلیل داستانها نشان داد نویسندگان ایرانی و انگلیسی آنها به وجود رابطهی «اقتدار و آزادی» بین کودکان و بزرگسالان توجه داشتهاند؛ البته، نوع نگاه این نویسندگان به مقولههای آزادی و اقتدار متفاوت است که میتوان آن را به تفاوت موقعیتهای زمانی و فرهنگیاجتماعیشان نسبت داد؛ رابطهی «اقتدار و آزادی» در منم موش گرسنه، میخورمت درسته، بهصورت رابطهی ابتدا آزادی، سپس اقتدار بوده است؛ اما این رابطه در داستان خرگوش کوچولو بهصورت فرایندی است و از همان نقطهی آغاز داستان همچون دو قطب متضاد در متن و حاشیه جابهجا میشود؛ همچنین، در هر دو اثر، نویسندگان از شگردهای داستانی گوناگون استفاده میکنند، تا با دادن آزادی به کودک او را در کشف خلاقانهی دنیای پیرامون خود و درنتیجه، آسانشدن فرایند خودشکوفاییاش یاری رسانند.
این پژوهش با روش تحلیل تأملی به بررسی تطبیقی دو کتاب داستانیتصویری داستان خرگوش کوچولو نوشتهی بیتریکس پاتر<FootNote No="117" Text=" Beatrix Potter"/> و منم موش گرسنه، میخورمت درسته نوشتهی مرتضی خسرونژاد خواهد پرداخت.
جدول شمارهی ۲ خلاصهای از این تحلیل را نشان میدهد که پاسخ پرسش شمارهی ۱ پژوهش است: (رجوع شود به تصویر صفحه) شگردهای کتاب داستانیتصویری فارسی در تحققبخشیدن به مقولههای اقتدار و آزادی کداماند؟ جدول شمارهی ۲: تحلیل کتاب منم موش گرسنه، میخورمت درسته ۳-۲.