خلاصة:
امروزه جهان اسلام، تحت سایه سنگین ناامنی و بحرانهای متوالی و متتابعی چون تروریسم مذهبی، تفکرات تکفیری و اشغال نظامی به سر میبرد که بیانگر انحطاط در حیات سیاسی- اجتماعی مسلمانان میباشد. این انحطاط در حوزههای نظری امنیت نیز تبلور یافته است که ضرورت تأملات فقهی راجع به امنیت و تولید دانش اسلامی امنیت با ابتنای بر ظرفیتهای فقه شیعه را آشکار میکند. مقاله حاضر با تمسک به خصائص و ظرفیتهای فقه شیعه سعی کرده احکام متقاربی با محوریت امنیت فرهنگی را تجمیع و اصول و ضوابط فقهی امنیت را استنتاج نماید و زمینه تکوین «فقه امنیت فرهنگی» در چارچوب مطالعات اسلامی امنیت را فراهم سازد.
Islamic world، today is under the consecutive crisis such as religious terrorism، takfir thoughts and military occupation، which shows a decline in social and political life of Muslims. This decline is reflected in theoretical aspects of security، which needs juridical reflection on security and production of Islamic security knowledge based on Shiite Jurisprudence. This article tries to infer juridical principles of security from adjacent verdicts on cultural security، to provide a proper context to develop “jurisprudence of cultural security” under the Islamic security studies framework
ملخص الجهاز:
عوامل تهدیدکننده امنیت فرهنگی از منظر فقه در تعالیم اهل بیت (ع ) همواره دو دسته از نخبگان معرفی شـده انـد کـه هـم بـه عنـوان عامـل تأمین کننده امنیت فرهنگی شناخته میشوند و هم تهدیدکننده آن : زمامداران و علما، زیـرا ایـن دو با در دست داشتن قدرت و علم ، ظرفیت و توانایی هـم اعـتلا و تعـالی فرهنـگ در جامعـه اسلامی را دارند و هم تخریب و تباهی فرهنگ را (سید رضی: خطبـه ١٦٣؛ مجلسـی، ١٤١٠ق ، ج ٢: ٨٨).
بـه درسـتی کـه سنت ها روشن و نورانیاند و نشانه های مشخص دارند، بدعت ها نیز آشکارند و علامـت هـایی دارند» (سید رضی، ١٤١٤ق : خطبه ١٦٣) حاکم عادل با توجه به اینکه هم دین و ارزش های دینی را میشناسد و هم حفظ و صیانت از دین و ارزش های آن را تکلیف خود تلقی کرده و در این راستا گام برمـیدارد، نقـش برجسـته ای در تأمین امنیت فرهنگی دارد و به همین دلیل است که در فقه ، برای حاکم عادل شـرایط ویـژه ای وضع شده است (رک: نجفی، ١٤٠٤ق ، ج ٢٢: ٣٣٣؛ هاشمی شاهرودی، ١٤١٧ق ، ج ٥: ٦١).
امام خمینی، سید روح الله (١٤٢٥ق )؛ تحریر الوسیلۀ، ترجمه علی اسلامی، قم : دفتر انتشارات اسلامی وابسـته بـه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ، چ بیست ویکم .