بررسی عوامل مؤثر بر ارتقاء کیفیت زندگی شهری در سکونتگاه غیر رسمی پنج تن آل عبا (التیمور مشهد) مقالة

هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل موثر بر کیفیت زندگی شهری و بررسی ارتقای فرضی منطقه حاشیه نشین محله پنج تن آل عبا در شهر مشهد با گذشت زمان است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و داده ها از طریق مطالعات اسنادی و میدانی به دست -آمده است و به منظور آزمون فرضیات پژوهش از روش های آماری تحلیل عاملی، آنالیز واریانس، آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون یومان ویتنی استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش مشتمل بر 17857 خانوار حاشیه نشین محله پنج تن آل عبا است که 375 خانوار به عنوان نمونه انتخاب شدند. پایایی مقیاس اصلی پرسشنامه با محاسبه آلفای کرونباخ 88/0 به دست آمد و اثبات گردید. روایی پرسشنامه نیز توسط اساتید و متخصصان تایید شد. نتایج بیانگر آن است که بین سابقه سکونت و ارتقای کیفیت زندگی رابطه معناداری وجود ندارد. همچنین، تفاوت معناداری در میزان رضایتمندی نسل اول و دوم ساکن در این منطقه دیده نمی شود. درنهایت یافته های پژوهش نشان می دهند که به-ترتیب شاخص های کالبدی و شاخص های اجتماعی و اقتصادی، دارای بالاترین میزان همبستگی نسبت به کیفیت زندگی شهری هستند.

همزمان با افزایش جمعیت و رشد شهرنشینی ، حاشیه شهرها با مشکلات بسیاری به ویژه در زمینه مسائل اجتماعی ، فرهنگی و زیست محیطی مواجه شدند که به طورکلی منجر به کاهش کیفیت زندگی شهری در این مناطق شده است (کوکبی ، ١٣٨٦: ٧٦). در این راستا به این موضوع خواهیم پرداخت : ١- آیا رابطه معناداری بین سابقه سکونت و ارتقای کیفیت زندگی شهری در منطقه حاشیه نشین وجود دارد؟ ٢- چه تفاوتی بین مهاجرین اولیه و فرزندان آن ها به لحاظ رضایت مندی از زندگی در محله موردمطالعه وجود دارد؟ آیا نارضایتی نسل دوم می تواند ناهنجاری های اجتماعی و درنهایت کاهش کیفیت زندگی شهری را به دنبال داشته باشد؟ با توجه به مفاهیم نظری ، پژوهشگرانی مانند روسن ١ دستمزد(جنبه اقتصادی کیفیت زندگی ) (١٩٧٩,Rosen)و نوردهاوس ٢وتوبین ٣ تفاوت اجاره بها یا به عبارتی شاخص های اقتصادی را عامل مؤثر ارتقای کیفیت زندگی شهری می دانند. (١٩٧٢,Nord haus&Tobin) بنابراین سوال سوم این است : ٣- آیا شاخص های اقتصادی درمقایسه با شاخص های اجتماعی تأثیر مهمتری در بهبود کیفیت زندگی شهری دارند؟ فرضیات پژوهش شامل موارد زیر است : فرضیه ١: سابقه سکونت بر ارتقای کیفیت زندگی شهری در محله پنج تن آل عبا تأثیری مثبت دارد. یکی از ابزارهای سنجش کیفیت زندگی ، مقیاس سنجش توسعه انسانی است که این شاخص به بررسی سه زمینه کلی طول عمر، سطح آموزش و سطح استانداردهای زندگی می پردازد (٢٠١١:٤٠٠ ,Camanho &Morais ). توجه به این مورد، تأثیر بسیاری در بهبود شاخص های اجتماعی کیفیت زندگی شهری دارد.