خلاصة:
ایران و هند در دهه گذشته روابط پیچیده ای داشته اند. هند از طرفی به رغم دهه ها سیاست جهان سوم گرایانه ، در چندین حوزه مختلـف علیـه ایـران بـا ایالات متحده همکاری کرده و از دیگر سو هرگـز شـریکی تمـام عیـار بـرای ایالات متحده علیه ایران نبـوده اسـت . چـرا هنـد آن گونـه کـه مـیبایسـت انتظارات ایران را در حوزه های مختلـف بـرآورده کنـد عمـل نکـرده اسـت ؟ فرصت هـای گسـترش روابـط ایـران و هنـد کدامنـد و چـه عـواملی نقـش محدودکننده در روابط این دو کشور داشته اند؟ فرضیه ای کـه ایـن پـژوهش مطرح میکند این است که ایران و هند در زمینـه هـای سیاسـی، اقتصـادی به ویژه انرژی و کریدورهای ارتباطی، فرصت هایی برای همکاری یافته اند کـه بر منافع ایالات متحده ، اسرائیل و اعراب حوزه خلیج فـارس تـاثیر گذاشـته است ؛ به طوریکه این بازیگران در راستای تامین منافع خویش بر پیوندهای ایران و هند تاثیری محدودکننده داشته اند. البته منافع ایران و هند بیش از فشارهای خارجی بر روابط دو کشور تاثیرگذار بـوده اسـت . ایـن پـژوهش از چشم انداز نظریه موازنه منافع و بـه روش تبیینـی بـه بررسـی فرصـت هـا و محدودیت های روابط ایران و هند پرداخته است . از چشم انـداز ایـن نظریـه ، هند قدرتی نوظهور با اهـداف تجدیدنظرطلبانـه محـدود و ایـران دولتـی بـا اهـداف تجدیدنظرطلبانـه نامحـدود اسـت ؛ بنـابراین دو دولـت راهبردهـای متفاوتی نسبت به نظم بین المللی دارند لذا شکل گیری اتحاد راهبردی بـین دو کشور دشوار است .
ملخص الجهاز:
"هند هم اکنـون قـدرتی نوظهـور است که درصدد تفوق ایدئولوژیکی نیست بلکه راه رشد را در پیوند با نظـم مسـتقر بین المللی در پیش گرفته است و برای افزایش منافعش ناگزیر از برقراری پیوندهایی متعارض در عرصه سیاست خارجی و روابط خارجیاش شده است و برای افـزایش منافعش این پیوندها را حفظ کرده و گسترش داده اسـت ، از سـوی دیگـر ایـران بـا توجه به هویت انقلابی و ارزشی و دیگر عوامل درونی و ساختاری درصدد توسـعه منافعش است و حاضر به تقبل هزینـه هـایی نسـبتا بـالا بـرای توسـعه ارزش هـایش میباشد و دولت های حافظ وضع موجود احساس میکنند که رشد ایـران بـه هزینـه نظم مسـتقر بـین المللـی اسـت ، لـذا منافعشـان در محـدود کـردن و تحلیـل بـردن قابلیت های ملی ایران نهفته است .
هند و ایران در زمینـه سیاسـی ـ اقتصـادی بـه ویـژه انـرژی و کریـدورهای ارتباطی منافع مشترکی دارند که موجب همکاری دو دولت شده اسـت و البتـه ایـن همکاریها بر منافع ایالات متحده ، اعراب خلیج فارس واسرائیل نیـز تـأثیر گذاشـته است ؛ به طوریکه این بازیگران تنگناهـا و محـدودیت هـایی بـرای گسـترش بیشـتر روابط ایران و هند ایجاد نموده اند.
ایـالات متحـده نیـز بـه عنـوان دولـت حـافظ نظـم بین المللی سیاست انزوای بین المللی ایران را در پیش گرفته است و بـر ایـن اسـاس هند را تحت فشار قرار داده اسـت کـه همکـاری هـایش را بـا ایـران قطـع کـرده و روابطش را با این کشور محدود نماید."
(
, 
, 
)
