خلاصة:
این پژوهش بر آن بوده است تا برای شناخت دقیق و حقیقی دین اسلام از منظر قرآن، ارکان آن را که عبارت از اصول اعتقادات (توحید، نبوت و معاد)، اخلاق و اخلاقیات و قوانین و مقررات است، با ارکان دو دین الهی یهودیت و مسیحیت به صورت مقایسه ای مورد بررسی قرار دهد. از رهگذر این پژوهش، برتری و امتیاز دین اسلام از نظر قرآن که در زمینه اصول و ارکان آن، دینی اعتدال گرا و منطقی است، نسبت به دو دین دیگر که یکی روی در افراط دارد و دیگری روی در تفریط، روشن شد. برای نمونه در بحث توحید و خداشناسی، توحیدی که قرآن معرفی می کند به معنای یگانگی خداوندی بی نظیر و تجزیه ناپذیر و به دور از صفات انسانی است؛ اما توحید در دین یهودیت، توحیدی نوعی است که برای خداوند شبه و مثل در نظر می گیرد و توحید دین مسیحیت نیز چون قائل به تثلیث است، توحیدی عددی است که خداوند از آن مبرا و منزه است.
ملخص الجهاز:
توحید در دین مسیحیت ، عـددی اسـت ؛ بـدین معنـی کـه معتقدنـد ذات خدا یکی است ولی در عین وحدانیت ذات خداوند، سه شخصیت برای آن قائل هـستند: (اب، ابن و روح القدس) ؛ همین اعتقاد به تثلیث موجب شدهاست که خداوند آنهـا را در قرآن کریم کافر بخواند زیرا این عقیده به تثلیث نوعی شریک قائل شدن برای خداونـد و مشرک شدن به اوست : «لقد کفر الذین قالوا ان الله ثالث ثلاثه و ما من اله واحـد و إن لم نتهوا عما یقولون لیمسن الذین کفروا منهم عذاب ألیم » یعنـی : آنـان کـه گفتند خداوند یکی از سه خداست نیز به طور مسلم کافر شدند بـا اینکـه معبـودی جـز معبود یگانه نیست و اگر از آنچه می گویند دست بر ندارند، عذاب دردناکی به کافران آنها خواهد رسید (مائده: ٧٣).
هـر سـه دیــن اسـلام، مـسیحیت و یهودیــت بـه اصـل معــاد (عـالم پـس از مــرگ: برزخ و بهشت و دوزخ) اعتقاد دارند و معتقدند انسان با مرگ نابود نمی شود و در حیـات دیگری اعمال دنیایی او مورد حسابرسی قرار می گیرد؛ امـا در جزئیـات بـا هـم اخـتلاف نظر دارند؛ تعبیر کلی آخرت در تثنیه (١٦: ٨) و مراثی ارمیا (١٨: ٤) به معنـای عاقبـت دنیوی است ؛ از نظر تورات (لاویان: ٢٦ و تثنیـه : ٢٨) دیـن داری در جلـب نعمـت هـای این جهان و بی دینی در سلب آنها تأثیر مستقیم و قطعـی دارد از سـویی دیگـر، کتـاب تلمود از معاد بسیار سخن گفته اسـت ؛ آنـان بـه بهـشت و جهـنم عقیـده دارنـد؛ جهـنم اسم مکانی در بیرون اورشلیم بودهاست در آن مکان بتی به نام مولک وجود داشته اسـت که بنی اسرائیل در برهـه ای از زمـان درگـودالی جلـوی آن آتـش مـی افروختنـد.