خلاصة:
یکی از مسائل مهمی که هم دین و هم علم از آن بحث نمودند، نحوه خلقت نخستین انسان و نسل آن می باشد. اثبات عدم تضاد میان دین اسلام و نظر علم در این مساله، قطعا در ترویج دین مبین اسلام موثر است که این عمده ترین هدف این تحقیق می باشد. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی تلاش می نماید تا نظریه داروین در خصوص آفرینش انسان را بر اساس دیدگاه مفسر و فیلسوف بزرگ جهان اسلام، علامه طباطبائی در المیزان مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. مطابق نظریه علامه طباطبائی، ظهور نزدیک به صراحت آیات قرآن کریم در این مساله، این است که همه انسان ها از نسل حضرت آدم و حوا (ع) هستند و مطابق مراحلی طبیعی خلق می شوند. اما جنبه جسمانی آفرینش حضرت آدم و حوا (ع) مستقلا و مستقیما از خاک و گل است و جنبه روحانی آفرینش آنها به انشاء و نفخه الهی می باشد. مطابق نظریه تکامل تدریجی انواع داروین، انسان، مخلوق و محصول و نوع تکامل یافته حیوانات تحت تاثیر الزامات محیطی و شرایط زیستی است. باید گفت این نظریه در حد فرضیه علمی است و هنوز به اثبات علمی و یقینی نرسیده است چراکه پیروان آن هنوز به انتقادات و ایرادات جدی برخی اندیشمندان علوم تجربی، فیلسوفان علم و بزرگان دین پاسخ قانع کننده ندادند. از دیدگاه علامه طباطبائی میان علم و دین رابطه سازگاری وجود دارد و نظریه تکامل در مساله خلقت انسان در حد فرضیه علمی است و هنوز دلیل قطعی بر آن نداریم و بر فرض صحت و اثبات علمی و قطعی، ظاهر برخی آیات که مخالف این نظریه اند، قابل تاویل می باشند.
ملخص الجهاز:
از دیـدگاه علامه طباطبائی میان علم و دیـن رابطـه سـازگاری وجـود دارد و نظریـه تکامل در مساله خلقت انسان در حد فرضیه علمـی اسـت و هنـوز دلیـل قطعی بر آن نداریم و بر فرض صحت و اثبات علمی و قطعی ، ظاهر برخـی آیات که مخالف این نظریه اند، قابل تأویل می باشند.
خاک (تراب ) قرآن کریم در شش آیه به خلقت انسان از خاک اشاره کرده است : «و من آیاتـه أن خلقکم من تراب ثم إذا أنتم بشر تنتشرون » (روم: ٢٠) منظور از اینکه فرموده شـما را از خاک خلق کرده، این است که : خلقت شـما افـراد بـشر بـالأخره منتهـی بـه زمـین میشود، چون مراتب تکون و پیدایش انسان چه مرتبه نطفه ، و چه علقه ، و چه مـضغه ، و چه مراتب بعد از آن بالأخره از مواد غذایی زمین است که پـدر و مـادر او مـیخورنـد، و فرزند در صلب پدر و رحم مادر رشد میکند، پس انسان پیدایشش از عناصر زمین اسـت (طباطبائی ١٣٧٤، ج١٦: ٤٨ ٢).
٧. نقد علمی نظریه تکامل انواع قبل از ارائه دیدگاه قرآن کریم و تفسیر علامه طباطبـائی راجـع بـه آفـرینش انـسان، به تحلیل و نقـد علمـی اندیـشمندان از نظریـه تکامـل دارویـن مـی پـردازیم .
٩- علامه طباطبائی به نوعی با نظریه تکامل انواع داروین مخالفت می کند و قائل است آیات قرآن کریم ظهور نزدیک به صراحت دارند که انسانها همگی از نـسل حـضرت آدم و حواء (ع) هستند.