ملخص الجهاز:
"در بحث اخیر نیز عنوان شد که برقراری ذهنی روابط نامشهود بین پدیده های هستی در جهت توسعه دامنه حاکمیت بر روابط و هماهنگ با طلب شامل را"تئوری"مینامیم (که در این وهله براساس مشاهدات عینی نبوده بلکه در مرحله بعد عینیت را براساس آن محک زده و تفسیر و توصیف نموده و آنگاه مصادیق و نمونه های آن مشخص می شوند)لذا باتوجه به بار ارزشی تئوری ها و نقش اساسی آن در شکلگیری علوم و رفع موانع و معضلات مسیر و مراحل رشد،نیازمند ابزاری از سنخ منطق است که این ابزار بتواند در تجلی عینی محتوی و بار ارزشی تئوری ایفای نقش نماید که آنرا"مدل" می نامیم.
به بیان دیگر تئوری بیانگر ارتباطات خاصی بین پدیده هاست(هر پدیده نیز دارای خصلتهای مختلفی است که بین آنها نسبتهایی برقرار است)در صورتیکه انسان بخواهد با مشاهده پدیده ای،علت تغییر کیفیت آن و همچنین تاثیر و تاثر آن با سایر پدیده ها را شناخته و توصیف نماید با امری ساده و جزی مواجه نیست بلکه مستلزم ملاحظه اوصاف و خصلتهای مختلف پدیده و نسبتهای بین آنها میباشد،در بررسی روابط (1)-رابطه شدت طلب و انسجام و هماهنگی مواضع و رفتار در بحث انسانشناسی مطرح شده است.
در تبیین تئوری و انتقال بار ارزشی آن،با پدیدههای هستی سروکار داریم و چون پدیدهها در جمیع مراتب عالم هستی به صورت یک کل منسجم و هماهنگ میباشد بنابراین"مدل"نیز توانائی برخورد با مجموعهها را داشته و قادر به توصیف خصلتهای مختلف پدیدهها و رابطه و نسبت بین آنها و نسبت تاثیر و تاثر آنها بر هم و شناخت متغیر اصلی باشد تا با به کارگیری علوم شده و میزان حاکمیت انسان بر روابط را افزایش داده،موانع رشد را برطرف و حرکت به سوی مناسب و مطلوب را تسهیل و تسریع مینماید."