ملخص الجهاز:
"ارزش مردمشناسی الف لیله و لیله ابراهیم ستودهء بختیاری پژوهشگر و مترجم ادبیات و هنر (به تصویر صفحه مراجعه شود) معرفی:الف لیله و لیله،هزار و یک شب،یک داستان بلند تودرتو یا داستان در داستان به زبان عربی است که در طول نزدیک به هزار سال با دگرگونیهای بسیار در مضمون و شمار داستانها،فرم(شکل)و ژانر(طرز ادبی)و مهمتر از همه تغییر در زبان(زبان درونی و زبان متن)،رفتهرفته پدیدآمده است.
بسیاری از هزار و یک شب پژوهان بر این نکته همداستانند که داستان نخستین الف لیله و لیله که چهارچوب این رمان[؟]را تشکیل میدهد و دویست و چند قصهء بسیار متفاوت و گوناگون را در یک شیرازه ساختار میدهد،بیگمان صورت تغییریافتهء نخستین قصههای«هزار افسان»و ترجمهء عربی آن«الف خرافه»است که جز نام هیچگونه نشانی از آنها در دست نیست.
پژوهشگر در میان هزار توهای پیچدرپیچ قصههای شهرزاد گاه چنان گم میشود که فراموش میکند،قصههای شهرزاد نه یک جعبهء جادو از نوع قصههای هندی و چینی،بلکه بقچهای چهل تکه است که زنی افسانهای به نام شهرزاد آنها را به هم دوخته و در واقع شهریار و شاه زمان و شهرزاد و دنیازاد تنها بهانهای برای سر هم چسباندن،این وصلههای ناهمرنگ به یکدیگر شدهاند.
گفتم که هزار و یک شب ارزش تحقیقی مردمشناختی دارد،و پژوهندگان در این راه تاریک پرخطر به بیراهه افتادهاند،در این صورت چگونه میتوان دربارهء هزار و یک شب از نقطهنظر مردمشناسی تحقیق کرد؟به نظر من از حجم اندک داستانهای آغاز هزار و یک شب که پیشتر شایستهء تحقیقات ادبی و قصهشناختی و فرهنگشناختی است که بگذریم،بخش عمدهء هزار و یک شب که بدنهء اصلی اثر را تشکیل میدهد،علاوه بر قابلیت بسیار برای پژوهشهای ادبی،از نقطهنظر جامعهشناسی و مردمشناسی بسیار ارزشمند است."