خلاصة:
هدف : هدف پژوهش حاضر تعیین سطح سواد اطلاعاتی مراجعه کنندگان سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و رابطه سواد اطلاعاتی با جنسیت ، سطح تحصیلات ، رشته تحصیلی و سن آنهاست . روش : پژوهش حاضر به روش پیمایشی از طریق پرسشنامه تهیه شده بر اساس استانداردهای انجمن کتابخانه های دانشکده ای و پژوهشی ایالات متحده (ACRL) انجام شد. با توجه به هدف پژوهش ، نمونه ای معادل ١٦٩ نفر بر اساس جدول مورگان بصورت تصادفی انتخاب و از این میان به ١٢٤ پرسشنامه پاسخ داده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که میانگین سطح سواد اطلاعاتی مراجعه کنندگان به کتابخانه ملی در حد زیاد است . از بین سطوح پنجگانه سواد اطلاعاتی بیشترین امتیاز مربوط به سطح پنجم یعنی آشنایی و درک مباحث اقتصادی ، حقوقی ، اجتماعی و اخلاقی مرتبط با کاربرد اطلاعات و فناوری اطلاعات و کمترین آن مربوط به سطح یک یعنی تشخیص ماهیت و میزان اطلاعات مورد نیاز (تشخیص نیاز اطلاعاتی ) بود. بین جنسیت ، سن ، سطح و رشته تحصیلی مراجعه کنندگان و سواد اطلاعاتی تفاوت معناداری وجود ندارد. نتیجه گیری : با توجه به بالابودن سطح سواد اطلاعاتی مراجعه کنندگان ، آموزش و ارتقای سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه ملی نیز ضروری است . همچنین برگزاری دوره ها یا کارگاه های آموزشی برای مراجعه کنندگان در رابطه با مهارت های تشخیص نیاز اطلاعاتی و بازیابی اطلاعات از اولویت بالاتری برخوردار است .
ملخص الجهاز:
قاسمی ، دیانی ، داورپناه و شعبانی ورکی (١٣٨٦) در تحقیق خود با عنوان «هنجاریابی استاندارد قابلیت های سواد اطلاعاتی ( ای سی آر ال ) برای جامعه دانشگاهی ایران » که به روش پیمایشی و تحلیل محتوا صورت گرفت ، سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی ، تهران ، شیراز و چمران را بر اساس استاندارد ای سی آر ال مورد بررسی قرار دادند.
بین سواد اطلاعاتی مراجعان برحسب کدامیک از ویژگی های جمعیت شناختی آنها تفاوت معناداری وجود دارد؟ الف ) جنسیت در خصوص سنجش تفاوت معنادار در سطح سواد اطلاعاتی مراجعه کنندگان برحسب جنسیت ، همانطور که داده های جدول ٤ نشان می دهد مقدار t محاسبه شده در کلیه سطوح و نمره کل سواد اطلاعاتی از لحاظ آماری معنی دار نیست ؛ بنابراین می توان گفت میزان سواداطلاعاتی و سطوح پنجگانه آن هیچ تفاوتی بین زنان ومردان ندارد و میزان آگاهی هر دو گروه در این زمینه یکسان است .
انتظار می رود کتابخانه ملی ایران به عنوان کتابخانه مادر که وظیفه سیاستگذاری در زمینه خدمات کتابخانه ای وکتابداری را برعهده دارد، کتابدارانی با سطح سواد اطلاعاتی بالا داشته باشد اما متاسفانه نتایج پژوهشی که برجیان (١٣٩٠) به عنوان پایان نامه کارشناسی ارشد خود در رابطه با سنجش سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه ملی به شیوه اندازه گیری عینی سواد اطلاعاتی انجام داد، نشان داد که کتابداران این کتابخانه در مهارت های سواد اطلاعاتی در سطح ضعیف قراردارند.