خلاصة:
ظهور فناوریهای نوین ارتباطی و نقش روز افزون آنها در زندگی اجتماعی سبب شده است تا شکلهای افراطیتر استفاده از این فناوریها و پیامدهای ناخواسته آنها خطری برای حیات سالم اجتماعی تلقی گردند. در میان رسانههای مدرن، اینترنت به دلیل جاذبهها و فرصتهای متنوع جایگاه ویژهای دارد. اما در کنار کارکردهای مفید و مثبت آن، استفاده افراطی از آن میتواند منجر به اختلال در عملکردهای فردی و اجتماعی گردد، و زمینه ایجاد وضعیتی که به آن اعتیاد اینترنتی گفته میشود را فراهم کند. اعتیاد اینترنتی ممکن است در بین اقشار مختلف مشاهده شود، اما در میان جوانان شایعتر است. این پژوهش با هدف بررسی رابطه اعتیاد به اینترنت و سرمایه اجتماعی در بین جوانان شهر همدان انجام شده است و از نظریههای سرمایه اجتماعی (کلمن، پاتنام، فوکویاما و بوردیو)، نظریهپردازان شبکه اجتماعی و تاثیرات متقابل دو متغیر سرمایه اجتماعی و اعتیاد به اینترنت که در سه دیدگاه عرضه شدند استفاده شده است. روش تحقیق این پژوهش، پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق جوانان شهر همدان بودهاند که با روش نمونهگیری گلوله برفی، تعداد 138 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدهاند. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه استاندارد شده اعتیاد به اینترنت یانگ (1998) و پرسشنامه محقق ساخته دربارة سرمایه اجتماعی است. دادهها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS پردازش شدهاند. نتایج تحلیل دادهها حاکی از آن است که میزان اعتیاد به اینترنت در میان پسرها (05/41) و در میان دخترها (41/36) است. همچنین یافتههای به دست آمده موید عدم وجود رابطه معنیدار بین اعتیاد به اینترنت و سرمایه اجتماعی است. علاوه بر این بین متغیرهای سن، رشته تحصیلی و اعتیاد به اینترنت نیز رابطه معنیداری مشاهده نشد، اما بین اعتیاد به اینترنت و جنسیت این رابطه معنیدار بوده است.
ملخص الجهاز:
این پژوهش با هدف بررسی رابطه اعتیاد به اینترنت و سرمایه اجتماعی در بین جوانان شهر همدان انجام شده است و از نظریههای سرمایه اجتماعی (کلمن، پاتنام، فوکویاما و بوردیو)، نظریهپردازان شبکه اجتماعی و تأثیرات متقابل دو متغیر سرمایه اجتماعی و اعتیاد به اینترنت که در سه دیدگاه عرضه شدند استفاده شده است.
اعتیاد به اینترنت<FootNote No="6" Text=" Internet Addiction"/> مفهومی است که از سال 1995 بدان توجه شد و بهتدریج انواع مختلف این اعتیاد مانند اعتیاد به چت، اعتیاد به قمار و اعتیاد به بازیهای ویدئویی آنلاین از طریق شبکه و غیره شناخته شد (دی جوی، 2001: 523).
آیا بین اعتیاد اینترنتی و سرمایه اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد؟ بر اساس تعایف متعددی که از سرمایه اجتماعی بیان شده است، چلبی نیز تقسیمبندی عناصر اساسی سرمایه اجتماعی را به شرح زیر بیان نموده است: شبکه روابط متقابل بین کنشگران (اعم از فردی و جمعی) شامل روابط مبتنی بر اجبار، گفتمان و مبادله و عاطفه، در روابط مبادلهای کالا و خدمات مورد احتیاج طرفین، در روابط اجباری، دستورات در روابط گفتمانی، اطلاعات و برداشتها جهت رسیدن به فهم رد و بدل میشود و بالاخره در روابط اجتماعی، حق و تکلیف و عاطفه مبادله میشود.
یکی رهیافت فرد محورکه بیشتر به اندیشههای بوردیو نزدیک است، در این رهیافت سرمایه اجتماعی، اموال فردی و شخصی در نظر گرفته می شود و بر این امر تأکید میکند که چگونه روابط اجتماعی به عنوان ابزاری برای دسترس افراد، خانوادهها یا گروههای کوچک به منابع، ایفای نقش میکند، در این دیدگاه توزیع سرمایه اجتماعی در درون هر اجتماع خاصی نابرابر و اغلب قشر بندی شده است.