خلاصة:
مورﺧﺎن ﻣﺤﻠﯽ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ اﻧﮕﯿﺰه ﻫﺎ و ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﭼﻮن ﺣﺐ وﻃﻦ، ﻓﻀـﯿﻠﺖ ﻧﮕـﺎری، اﺳـﺘﻘﻼل ﻃﻠﺒـﯽ، ﺗﻮﺻـﯿﮥ ﺣﮑـﺎم و ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﯾﺎن ﻣﺤﻠﯽ، درﺧﻮاﺳﺖ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺮﮐﺰی، ﺧﻮاﻫﺶ دوﺳﺘﺎن و ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪان ﺑﻪ ﺗﺎرﯾﺦ و ﻓﺮﻫﻨﮓ، و ﻋﻼﯾﻖ ﻋﻠﻤﯽ ﺬﻫﺒﯽ ﺑﻪ ﻧﮕﺎرش و ﺗﺪوﯾﻦ ﺗﻮارﯾﺦ ﻣﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ. ﺿﺮورت ﻫﺎی ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ ﻫﻢ ﻣﻮاردی ﻣﺎﻧﻨﺪ ارﺿﺎی ﺣﺲ ﻃﻦ دوﺳﺘﯽ، ﺗﻬﯿﮥ ﻣﺘﻮن ﻋﻠﻤﯽ و ﻣﺬﻫﺒﯽ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﺮاﮐﺰ آﻣﻮزﺷﯽ، ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯾﯽ ﺑﻪ رﻗﺎﺑﺖ ﻫﺎ و ﻫﻤﺎورد ﻃﻠﺒﯽ ﻫـﺎی ﻣﺤﻠـﯽ، ﺗﻌﯿﯿﻦ و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﺎﻟﯿﺎت ﻫﺎ، ﺣﻔﻆ و ﻧﮕﻬﺪاری اوﻗﺎف، و ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ از اﯾﻦ دﺳﺖ ﺑﻮد. در اﯾـﻦ ﻣﯿـﺎن ﺗـﻮارﯾﺦ ﻣﺤﻠـﯽ دورة ﻣﻐﻮل ﻫﻢ ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﺿﺮورت ﻫﺎی ﻣﺰﺑﻮر ﺑﻪ رﺷﺘﮥ ﺗﺤﺮﯾﺮ درآﻣﺪﻧﺪ. ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل ﻣﻮرﺧﺎن ﻣﺤﻠﯽ اﯾـﻦ ﻋﺼﺮ در ﻧﮕﺎرش و ﻧﮕﺮش ﺧﻮد ﺗﺎ ﺣﺪودی در ﺑﺮﺧﯽ از زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎ ﺷﯿﻮة ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ را در ﭘﯿﺶ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و آﺛﺎر ﻣﺘﻔـﺎوﺗﯽ را ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺪان ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﯾﻦ، ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﯾﺎﻓﺘﻦ ﭘﺎﺳﺨﯽ ﺑﺮای اﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎﺳﺖ. ﻣﻮرﺧﺎن ﻣﺤﻠﯽ دورة ﻣﻐﻮل ﺑﺎ ﭼﻪ اﻧﮕﯿﺰه ﻫﺎﯾﯽ دست به نگارش می زدند؟مسائل و موضوعات مطرح شده در تواریخ محلی دوره مغول تحت تاثیر چه ضرورت هایی صورت گرفته است؟مخاطبین این آثار چه کسانی بودند؟و به طور کلی برای تاریخ نگاری محلی دورة ﻣﻐﻮل ﭼﻪ ﺷﺎﺧﺼﻪ ﻫﺎﯾﯽ را ﻣﯽ ﺗﻮان در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ؟ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ از ﻧﻮع ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎی ﺗﺎرﯾﺨﯽ و روش ﺗﺤﻘﯿﻖ آن ﺗﺮﮐﯿﺒـﯽ از روش ﻫـﺎی ﺗﻮﺻـﯿﻔﯽ -رواﯾـﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ