خلاصة:
تفسیر تاریخی، حقیقی و واقع گرایانه و دوم تفسیر تمثیلی. تفسیر تمثیلی به اشکال مختلفی مانند فلسفی، علمی و تکوینی ارائه شده است. آیا تفاسیر تمثیلی با تاریخی بودن قصه ی آدم سازگار است و یا به نفی تاریخی نگری می انجامد، پرسشی است که در این تحقیق دنبال شده است. در این مقاله که به روش توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس داده ها و اطلاعات حاصل از مطالعات کتابخانه ای نگاشته شده، از میان تفاسیر فلسفی دو نمونه ی شاخص انتخاب شده است: «ابن عربی» و «ملاصدرا» و از تفاسیر علم گرا تفسیر «المنار». تفسیر ابن عربی و ملاصدرا قصه آدم را بر نفس انسان تطبیق داده و قابل جمع با آدم تاریخی است. اما تفسیر «المنار» با ح قصه ی آدم (ع) در چند سوره از قرآن کریم بیان شده است. به طور کلی دو تفسیر از قصه ی آدم ارائه شده است. اول قیقت گرایی و تاریخی بودن سازگاری ندارد. در تفسیر «المیزان» و «تسنیم» بعضی از فرازهای قصه ی آدم به عنوان تمثیل تکوینی یاد شده. امتیاز این دو تفسیر نسبت به تفاسیر قبلی یکی در مستدل بودن تاویل تمثیلی ارائه شده و دیگری در حقیقت و واقعیت داشتن تمثیل است.
ملخص الجهاز:
در این مقاله به این پرسـش پاسـخ داده مـی شـود کـه آیـا تفاسـیر تمثیلـی بـا تـاریخی بـودن قـصۀ آدم سـازگار اسـت و یـا بـه نفـی تـاریخی نگـری می انجامد؟ در این مقاله که به روش توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس داده ها و اطلاعات حاصل از مطالعات کتابخانه ای نگاشـته شـده اسـت ، از میـان تفاسـیر فلـسفی دو نمونۀ شاخص انتخاب شده است : تفسیر ابن عربی و ملاصدرا.
در ایـن جـستار سـعی شـده است با بررسی چند تفسیر تمثیلی ، جمع میان تمثیل و تاریخی نگری و واقع نمـایی قـصۀ آدم بررسی شود.
ثالثا موارد خلاف ایـن اصل ، مواردی مانند کتاب های رمان ، شعر، داستان های اسطوره ای و امثال آن است که بنای نویسنده در آن ها بر غیر واقع گویی است در حالی که قرآن کریم این گونه وصف ها را با صراحت از کتاب خود نفی کـرده و بـه واقـع نمـایی آن هـشدار داده اسـت .
تفسیر تمثیلی از قصۀ آدم در تفسیر المنار از این قرار است : الف ) خبر دادن ملائکه مبنی بر جعل خلیفه در روی زمـین عبـارت اسـت از آمـاده کردن زمین و قوا و ارواح برای سکونت انسان (همان : ٢٨١/١).
ب) سؤال ملائکه از جعل خلیفه ای که در زمین فساد مـی کنـد بـه ایـن علـت بـوده است که انسان با اختیار و استعداد علمی و عملی که دارد، قابلیت فـساد را دارد و بیـان این حقیقت برای فهماندن عـدم منافـات میـان چنـین قـابلیتی بـا خلافـت انـسان اسـت (همان ).
(
, 
, 
)
