خلاصة:
نگاره هفتادهزار پرده یکی از نگارههای کتاب معراجنامه شاهرخی است. یکی از مهمترین نکاتی که با اولین نگاه به این نگاره به ذهن متبادر میشود، تقسیم بندی منحصر به فرد قاب آن به چهار پرده عمودی است که شاید نظیر این نوع ترکیب بندی در نگارگری ایرانی کم نظیر و حتی بی نظیر باشد. با توجه به نام نگاره و همچنین مضمونی که نگاره متضمن آن است، سوالاتی مطرح میشود: چرا از تقسیمبندی «چهار»گانه، برای نمایش «هفتادهزار» پرده استفاده شده؟ آیا استفاده از تعداد «چهار» پرده تعمدی بوده است؟ آیا میتوان بین چهار پرده به کاررفته و حجابهای چهارگانه ارتباطی یافت؟ مسئله مورد نظر در این مقاله بررسی واژه حجاب در فرهنگ اسلامی، بیان ارتباط میان حجاب و عدد چهار، و نشاندادن این است که تقسیم چهارگانه نگاره برای نشان دادن مفهوم حجابهای چهارگانه در اسلام بهکار میرود. از دیدگاه عرفان اسلامی حجاب ها چهارند که همان صفات رذیله انسانی هستند و مانع از رسیدن انسان به حقیقت واقعی میشوند. تقسیمبندی چهارتایی نگاره نشاندهنده همین موانع چهارگانه درونی است. هدف از این تحقیق نشاندادن این مطلب است که هفتادهزار حجاب نور و ظلمت همان حجابهای چهارگانهای هستند که در نهاد انسان وجود دارند؛ با توجه به این حدیث نبوی که: «شیطان من مسلمان شده است»؛ این حجابها از پیش روی پیامبر(ص) در شب معراج کنار رفته است و درواقع چهارگانگی تقسیم بندی نگاره معنای کناررفتن حجاب را در خود مستتر دارد. در این مقاله میبینیم که یکی از والاترین مفاهیم اسلامی– حجاب- در این نگاره مورد توجه قرار گرفته و به عنوان موانع نفسانی در مسیر لقاء پروردگار مطرح میشوند که از مقابل دیدگان پیامبر (ص) کنار رفته است و به همین دلیل از چهار پرده رنگی استفاده شده است. روشی که در این مقاله مورد استفاده قرار گرفته است، توصیفی-تحلیلی و نحوه گردآوری اطلاعات ازطریق منابع کتابخانهای است.
The miniature of seventy thousand veils is one of the miniatures of Shahrokhi’s Meraj Nameh (Book of Ascension). One of the most significant points springing to mind at first glance is the unique division of the frame of this miniature into four vertical veils which is probably without equal in Persian painting. A number of questions come to the mind regarding the name and theme of this miniature:
(1Why has quadruple division been used for representing seventy thousand veils? (2 Has the usage of “four” veils been intentional? (3 Is there any relationship between the used four veils and quadruple veils? This article tries to study the word Hijab (veil) in Islamic culture، express the relationship between Veil and Number 4، and show that the quadruple division is used for showing the concept of quadruple veils in Islam. According to Islamic mysticism، there are four types of veils which are the very vicious characteristics of mankind and prevent him reaching the Truth. The quadruple division of the miniature represents the quadruple internal impediments. The aim of this study is to show that the seventy thousand veils of light and darkness are the same as quadruple veils in the nature of mankind. Regarding the Nabavi Hadith (prophetic saying) that “my Satan has converted to Islam”، these veils were taken off the eyes of the Prophet in the night of Ascension and، in fact، such quadruple division implies taking off the veil. The method of this research is descriptive-analytic and the data is collected via library sources.