خلاصة:
گستردگی، تنوع و پیچیدگی روابط اجتماعی، کلیت و مجردبودن قوانین، ضرورت فصل خصومت و عواملی همانند آن، میتواند توجیهگر ضرورت مبادرت به تفسیر قانون باشد. یکی از منابع مهمی که در زمینه تفسیر قوانین باید مورد توجه قرار گیرد، عرف است. حقوق خانواده بیش از سایر رشتههای حقوق، تحتتاثیر عرف و روابط اجتماعی قرار دارد. مراجعه به قانون مدنی به وضوح این مطلب را ثابت میکند. اما باید توجه داشت که هر عرفی معتبر نیست و عرف باید شروط معتبر شرعی و قانونی را داشته باشد تا قابلیت استناد را دارا باشد.در این مقاله برآنیم به بررسی نقش عرف در تفسیر برخی از حقوق و روابط غیرمالی زوجین، مانند حسن معاشرت، تشخیص مصالح خانواده، شروط ضمن عقد بپردازیم.
The unlimited variety and complexity of social relationship، generality and being abstract law، the necessity of disputing claims and so on are considered as a necessity to interpret the law. One of the important resources that should be considered in interpreting the rules is the custom. Family Law، more than any other areas are affected by custom and social relation. This clearly proves by referring the civil law. But it should be noted that customary law is not always valid and it needs some legal provisions to have potential to referring. In this paper، the role of custom in interpreting some rights and non-financial relationship between couples، such as good companionship with one's wife، recognizing family interests، conditional contract are examined.
ملخص الجهاز:
"» از آنجا که یکی از کارآمدترین روشها برای حفظ و تحکیم خانواده، ورود مباحث اخلاقی در حقوق خانواده است، قانونگذار قانون مدنی ایران نیز به تبعیت از قوانین اسلام در این زمینه، اولین تکلیف مشترک زن و شوهر را پذیرش حسن معاشرت با یکدیگر قرار داده است.
پس از آن، قاضی ملاحظه میکند که با توجه به شرایط موجود زوجه، آیا زنان دیگر با شرایط مشابه، تقاضای طلاق میکنند یا خیر؟ بنابراین، میتوان گفت که بهتر است در تشخیص عسر و حرج، ملاحظات عرفی خاصی مدنظر قرار گیرد که در پرتو آن وضعیت خاص زوجه نیز توجه شود؛ چرا که افراد، خصوصیت رفتاری، ویژگیهای شخصیتی، آمال و آرزوهای متفاوتی دارند و نمیتوان صرفا با وجود معیارها و ضوابط عرفی و بدون توجه به موقعیت خاص زوجه، چیزی را اثبات یا رد کرد (ارجمنددانش، 1386، 109).
نکتهای که در پایان این بحث لازم به تذکر است، این است که در اینجا نیز مانند سایر موارد، باید به ملاکهای شرعی و قانونی اعتبار عرف توجه کرد تا بتوان در تفسیر قانون به آن تمسک کرد و الا قابلیت استناد ندارد؛ چرا که بسیاری از عرفهای رایج بین مردم، از تسامح و بیاعتنایی آنها به امر دین نشأت گرفته است، بنابراین، به نظر میرسد، قانونگذار، با مراجعه به منابع فقه و کنکاش در نظریات مختلف فقهی، حکمی را که صحیحتر و متناسبتر با جامعه تشخیص میدهد، بهطور روشن و منجز در قالب ماده قانونی بیاورد و از این طریق با عرفهای نادرست رایج در جامعه مقابله کند."