خلاصة:
شهروندی پیوندهای میان فرد و جامعه را در قالب حقوق، تعهدات و مسؤولیتها منعکس میسازد و چهارچوبی برای تعامل افراد، گروهها و نهادها ارائه میکند. بحث از کمیت و کیفیت این حقوق و تکالیف، امروزه حجم وسیعی از گفتارها و نوشتارها را به خود اختصاص داده و این مسأله را مطرح ساخته که تحقق شهروندی و به تبع آن توسعه در گرو شناخت مؤثر آن است. این مقاله به بررسی میزان احساس شهروندی در بین جوانان شهر بجنورد و عوامل مؤثر بر آن میپردازد. برای تبیین شهروندی از نظریات اندیشمندان کلاسیک(مارکس، وبر و دورکیم)، مدرن(مارشال و پارسونز) و پستمدرن و ترکیبی(کیملیکا، هابرماس، ترنر، گیدنز و نظریه فمینیستی)استفاده شدهاست. روش تحقیق در این پژوهش از نوع پیمایشی بوده و تکنیک جمعآوری دادهها به طریق مصاحبهای میباشد. برای تحلیل دادهها نیز از رگرسیون دو متغیره، رگرسیون چندمتغیره و آنالیز واریانس متناسب با فرضیات تحقیق استفاده شدهاست. نتایج این تحقیق که از یک نمونه 380 نفری، به صورت نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای و از طریق فرمول کوکران از جامعه آماری 30739 نفری جوانان 19 تا29 ساله شهر بجنورد انتخاب شدهاند، نشان میدهد که متغیرهای عامگرایی، انگیزش اجتماعی، همکاری با انجمنها و گروهها، تحصیلات فرد، حساسیت سیاسی و مدنی، نگرش به مشارکت، وضعیت تأهل، وضعیت اشتغال و قومیت بیشترین تأثیر را بر روی متغیر وابسته(احساس شهروندی) داشتهاند. تحلیل چندمتغیره نیز نشان میدهد که از میان متغیرهای مستقل عامگرایی، نگرش به مشارکت و همکاری با انجمنها و گروهها به عنوان مهمترین متغیرها ظاهر شدهاند.
ملخص الجهاز:
"جدول3- آلفای کرونباخ برای متغیرهای تحقیق سازه معاشرت عامگرایی طبقه اقتصادی و اجتماعی نگرش به مشارکت انگیزش اجتماعی همکاری با انجمنها و گروهها حساسیت سیاسی و مدنی تعاملات سیاسی احساس شهروندی آلفای کرونباخ 74/0 69/0 73/0 77/0 65/0 68/0 69/0 75/0 79/0 12- یافتههای تحقیق 12-1- توصیف جامعه آماری از تعداد کل پاسخگویان تعداد 187 نفر مرد و 193 نفر زن بودند.
در نمودار تحلیل مسیر ترکمنبودن بر روی عامگرایی نیز تأثیرگذار بوده(105/0-)، یعنی افراد با قومیت ترکمن دارای عامگرایی کمتری نسبت به اقوام دیگر بوده و این به دلیل مشارکت کمتر آنها در جامعه میباشد(تا کنون هیچ فردی با قومیت ترکمنی در شورای شهر یا نمایندگی ثبتنام نکرده است).
این فرضیه از آزمون رد عبور میکند، یعنی بین انگیزش اجتماعی(دریافت تشویق از سوی دیگران برای مشارکت در جامعه)و میزان احساس شهروندی ارتباط معنیداری وجود دارد، جوانانی که بیشتر از سوی دیگران به مشارکت در جامعه تشویق میشوند از احساس بیشتری نسبت به شاخصهای شهروندی برخوردار میباشند.
جدول4-خلاصه مشخصات مدل رگرسیون جدول5- ضرایب رگرسیون در مدل نهایی بر اساس جداول بالا میتوان مدل رگرسیون برای متغیرهای پژوهش را اینگونه بیان کرد: میزان احساس شهروندی=29/1+همکاری با انجمنها و گروهها(393/0)+انگیزش اجتماعی(124/0)+ عامگرایی(117/0)+میزان تحصیلات(028/0)+حساسیت سیاسی و مدنی(1/0)+ وضعیت تأهل(116/0-)+ قومیت4(ترکمنبودن)(204/0-)+ وضعیت اشتغال(097/0) + نگرش به مشارکت(052/0).
برای پاسخ به سؤال دوم نیز پس از آزمون فرضیهها در قسمت یافتهها تحقیق مشخص شد که متغیرهای جنسیت، عامگرایی، حساسیت سیاسی و مدنی، همکاری با انجمنها و گروهها، تحصیلات فرد، اشتغال، تأهل، قومیت، نگرش به مشارکت، انگیزشاجتماعی در جامعه موردمطالعه بر احساس شهروندی تأثیرگذار میباشند."