خلاصة:
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و افزودهشدن نظامی جدید در عرصة جهانی، نظریهپردازی دربارة حکومت اسلامی در اندیشههای فقهی- سیاسی شیعه به موضوعی مهم تبدیل شد (تاریخچه) البته گروههای گوناگون دروندینی و بروندینی با چالشهای فراوانی روبهاند که منشا مشروعیت حکومت اسلامی از این چالشهای مهم است. (مسئله) آیتالله مصباح یزدی از اندک کسانی است که موضوع منشا مشروعیت حکومت دینی را بررسی کرده است. اما تا کنون ریشههای شکلگیری دیدگاه وی دربارة مشروعیت حکومت در زمان غیبت امام معصوم( به روش متاتئوریک بررسی نشده است؛ (پیشینه) ازاینرو، پرسش اصلی این نوشتار آن است که ریشههای شکلگیری نظریة مشروعیت حکومت اسلامی در اندیشة سیاسی آیتالله مصباح یزدی چیست؟ (سوال) فرض بر این است که ریشههای نظریه مشروعیت حکومت در اندیشة آیتالله مصباح یزدی، از عوامل چهارگانه اجتماعی- درونی، اجتماعی- بیرونی، فکری- درونی و فکری- بیرونی متاثر میباشد. (فرضیه) این مقاله میکوشد نقش این عوامل مذکور را در دیدگاه وی نشان دهد؛ (هدف) برای نیل به این هدف، از تئوری فرانظریهسازی ریتزر (نوع MU) بهره میگیرد. (روش) اثبات این نکته که نظریة آیتالله مصباح یزدی تابع جناحهای سیاسی نیست، مهمترین دستاورد این مقاله است. (یافته)
With the victory of the Islamic Revolution of Iran and the emergence of a new system in the international arena، theorizing about Islamic government in the jurisprudential – political thoughts of Shiites became an important issue. (History) Of course، various groups inside and outside religion face many challenges and the origin of the legitimacy of the Islamic government is from these important challenges. (Problem) Ayatollah Mesbah Yazdi is from the very few people that have investigated the issue of the origin of the legitimacy of the Islamic government. But، the roots of the formation of his thought about the legitimacy if government at the time of the Occultation of the Infallible Imam (Aj.) is not investigated using metatheoretical method so far; (Background) therefore; the main question of the present paper is that: what are the roots of the formation of the theory of legitimacy of Islamic government in the political thought of Ayatollah Mesbah Yazdi? (Question) It is assumed that the roots of the theory of the legitimacy of government in the thought of Ayatollah Mesbah Yazdi are influenced by four social-inside، social-outside، intellectual-inside and intellectual-outside factors. (Hypothesis) The present paper tries to explain the role of these four factors in his viewpoint; (Objective) to reach this goal، the metatheorizing theory of Ritzer (MU kind) is used. (Methodology) Proving this point that the theory of Ayatollah Mesbah Yazdi is independent from political wings is the most important achievement of this paper. (Findings)
ملخص الجهاز:
"(Ritzer, 2004: 5) ریتزر در تحلیل فرانظریهای معتقد است، یک نظریه اجتماعی از مجموعه عواملی متأثر است که او این متغیرها را با چنین عناوینی مطرح کرده است: (Ritzer, 1990: 6) الف) متغیرهای اجتماعی- درونی: این متغیرها عواملی مانند پیشینه و ارتباطات خانوادگی، تحصیلی و مذهبی، پیوندهای دینی، ارتباط با استادان و دوستان، علاقهمندیها، فعالیتها، تحرک اجتماعی، مسافرتها و محلهای اقامت نظریهپرداز را در بر میگیرد؛ ب) متغیرهای اجتماعی- بیرونی: منظور از متغیرهای اجتماعی بیرونی، وجود وضعیتی اجتماعی است که نسبت به حوزة فکریای که نظریهپرداز آن را مطالعه میکند، بیرونی محسوب میشود؛ Attaining a deeper understanding of theory Prelude to theory development Source of perspectives that overarch sociological theory ج) متغیرهای فکری درونی: این متغیرها قضایای فکری یا شناختی درون محدوده داخلی زمینه مطالعه را در بر میگیرد؛ ابزاری که برای درک چگونگی پرداختن دانشمندان و نظریهپردازان دیگر، به موضوع مطالعه، و ویژگیهای اصلی رویکردشان و همچنین تأثیرشان بر نظریهپردازی اندیشمند مد نظرمان به کار میرود؛ د) متغیرهای فکری بیرونی: این متغیرها با روابط بین نظریه نظریهپرداز و فعالیتهای فکری خارج از رشته مورد مطالعه مانند فلسفه، تاریخ، حقوق، اخلاق، و ...
در این فضای فکری آشفته آیتالله مصباح یزدی حضور در عرصههای فرهنگی را بر دیگر عرصهها ترجیح میدهند تا اینگونه بتواند از افکار و اندیشههای اسلامی، که محور پیروزی انقلاب اسلامی بود، دفاع کنند؛ ازاینرو، آیتالله مصباح، متأثر از دین و مطابق فهم خود از آن بیان کردند که اسلام باید در همة ابعاد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، و فلسفی آن تحقق یابد و مبنای حکومت اسلامی نیز فقاهت و عدالت است."