خلاصة:
بخش زیادی از آیات قرآن کریم به ذکر مسائل زنان ـ از جمله حقوق و وظایف و احکام شرعی و فقهی آنان ـ اختصاص دارد. علاوه بر آن، در برخی سورهها از زنانی نام برده یا به زنانی اشاره شده است که در ماجراهای تاریخی و پدید آوردن قصههای قرآنی، نقشآفرین بودهاند. در تحقیق حاضر، آن دسته از آیات قرآنی مرتبط با زن ـ که در نوبت سوم کشفالاسرار مطرح شده ـ از جهت نوع تأویل و دیدگاههای صوفیانه، با استفاده از منابع کتابخانهای، به شیوة توصیفی ـ تحلیلی بررسی و نقد شده است. مجموع بررسیها نشان میدهد بیشتر تأویلهای میبدی در اینگونه آیات، از نوع تطبیقی است و او تلاش میکند از رهگذر آیات، بدون توجه به جنسیت زن، مبانی و اصول عرفان و تصوف را واکاوی کند و اندیشههای صوفیانة خود را بگوید. در این میان، نحوة نگرش میبدی به منزلت و جنس زن مشخص است؛ چراکه صرف نظر از برخی موارد، نگرش وی اکثرا با نگاهی مهرآمیز و گاهی با ترحم همراه است.
ملخص الجهاز:
بررسی دیدگاه های عرفانی رشیدالدین میبدی در آیات مربوط به «زن »در کشف الاسرار 1 مریم السادات اسعدی فیروزآبادی استادیارزبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور یزد (از صفحۀ١٩٧تا٢١٦) تاریخ دریافت : ٩١/١٢/٢١، تاریخ پذیرش : ٩٢/٦/٢٥ چکیده بخش زیادی از آیات قرآن کریم به ذکر مسائل زنانـ از جمله حقوق و وظایف و احکـام شـرعی و فقهی آنان ـ اختصاص دارد.
میبدی در تفسیر این آیه می گوید، زنی که طلاق داده می شود، خود داغ فراق یار بر دل دارد؛ مبادا با پس گرفتن مهریـه از او، داغـی بـر داغـش نهـاده شـود کـه ایـن کـار، دور از جوانمردی است (همان : ٤٧٢-٤٧٣).
فقها امروزه در توجیه این امر می گویند، به دلیل آنکه نفقـه و مهر زن بر عهدة مرد است ، خداوند در تقسیم ارث ، این گونـه مقـرر داشـته اسـت (جـوادی آملـی ، ١٣٨٨: ٣٤١)، درصورتی که صاحب کشف الاسرار معتقد است اگـر ایـن امـر بـه قیـاس واگذارمی شد، این طور ایجاب می کرد که دختر به سبب ضـعف و عجـز و نـاتوانی در کسـب درآمد، دو برابر پسر ارث برد؛ البته به نظر او، این امر به قیاس بندگان نیست و فهـم آنهـا از درک آن عــــاجز اســــت (میبــــدی ، ١٣٧٦، ج ٢: ٤٤٣).
این آیه ، از احکام فقهی ارث بردن زنان و مردان از یکدیگر سخن می گویـد، امـا میبـدی در تفسیر آن ، به مهربانی های پایان ناپذیر خداوند به بندگان اشاره می کند (همـان : ٤٤٥).