خلاصة:
مطالعۀ حاضر به بررسی جامعهشناختی توسعۀ پایدار شهری و وضعیت شاخصهای آن در شهر تهران براساس دادههای موجود میپردازد. روش مطالعه، ترکیبی از روشهای اسنادیـ کتابخانهای و تحلیل دادهها و مطالعات موجود است. با توجه به آنکه شاخصهای توسعۀ پایدار شهری را میتوان به شاخصهای محیطی، اجتماعی و اقتصادی تقسیمبندی کرد، دادههای موجود نشان میدهد که در شاخصهای محیطی میزان بالای آلایندگی هوا و نیز مصرف زیاد انرژی و تولید فراوان پسماند، نشان از فاصلۀ شهر تهران از وضعیت مطلوب شاخصهای محیطی توسعۀ پایدار دارد. از سوی دیگر شهر تهران به لحاظ شاخصهای اجتماعی مانند مشارکت اجتماعی و عدالت اجتماعی در بین مناطق شمالی و جنوبی، شرایط استاندارد و مطلوبی ندارد؛ و درنهایت شاخصهایی مانند بیکاری شدید در برخی مناطق و فرسودگی ساختمانها و مواردی اینچنین، وضعیت نامطلوب شاخصهای اقتصادی در تهران را نشان میدهد. بهطورکلی، نتایج مطالعه نشان میدهد که شهر تهران به لحاظ شاخصهای سهگانۀ فوق در وضعیت مناسبی قرار ندارد.
ملخص الجهاز:
"با توجه به آنکه شاخص هـای توسـعۀ پایـدار شـهری را مـی تـوان بـه شاخص های محیطی، اجتماعی و اقتصادی تقسیم بندی کرد، داده هـای موجـود نشـان مـی دهـد کـه در شاخص های محیطی میزان بالای آلایندگی هوا و نیز مصرف زیاد انرژی و تولید فراوان پسـماند، نشـان از فاصلۀ شهر تهران از وضعیت مطلوب شاخص های محیطی توسعۀ پایدار دارد.
چارچوب مفهومی شاخص های اجرایی توسعۀ پایدار شهری (مگا و پدرسن ، ١٩٩٨: ٧) پورت نی در مطالعه ای که در ٢٥ شهر آمریکا انجام داده است شاخص های زیر را در نظـر گرفته است : وجود یک برنامه ریزی گسترده جامع مربوط به منطقه ، اهداف محیطـی، اهـداف بهداشـتی، کارآمدی، اهداف مربوط به توسعۀ اقتصاد محلـی، کیفیـت شـاخص هـای زنـدگی موضـوعات محیطــی و عــدالت اجتمــاعی، موضــوعات مربــوط بــه حکمرانــی و مشــارکت محلــی در تصمیم گیری ها، کیفیت هوا، انرژی و تغییرات آب و هوایی، تخریب لایۀ ازن ، پارکها و فضای سبز، رشد جمعیت ، اطلاعات عمومی و نشـر افکـار از طریـق آمـوزش ، پسـماندهای خشـک ، حمل ونقل و کیفیت آب ، حفظ محیط زیست و هزینه های شهرداری ، تعداد ساکنان بـیخانمـان ، تعداد جرائم خشن ، میزان کلی جرایم ، فراوانی سوء رفتار با کودکان ، توسعۀ حمل ونقل عمومی، دوچرخه سواری، سطح فعالیت داوطلبانه و...
همچنین در مطالعه ای، بعد رسـمی و غیررسـمی مشـارکت در شـهر تهران سنجیده شده است ، نتایج نشان می دهد کـه میـزان مشـارکت در بعـد رسـمی آن ، ماننـد مشارکت در فعالیت های سازمان های غیردولتی مانند انجمن های حفظ محیط زیسـت ، عضـویت در شورای شهر، انجمن های خیریه و مواردی از این قبیل ، کمتـر از بعـد غیـررسـمی آن ماننـد مشـارکت هـای مـذهبیـ خیریـه ای اسـت (بـه نقـل از سـعیدی، ١٣٨٨)."