خلاصة:
این نوشتار در پی پاسخگویی به این مسئلۀ اصلی است که مدل پذیرش تجارت الکترونیکی، در بنگاههای کوچک و متوسط چگونه بوده و عوامل مؤثر بر توسعۀ تجارت الکترونیکی در این بنگاهها کدامند. برای پاسخگویی به این مسئله، پس از بررسی ادبیات موضوعی و تدوین مدل نظری پژوهش با استفاده از روش پژوهش اکتشافی، بهدنبال پاسخگویی به سؤالهای پژوهش بودیم که در ضمن بررسی سیصدوچهار بنگاه منتخب در شهر تهران با استفاده از ابزار پرسشنامه، مدلی ارائه شده است که دارای چهار دسته عوامل محیط کلان، عوامل محیط صنعت، عوامل محیط داخلی و مشخصات فناوری است. مراحل رشد تجارت الکترونیکی نیز در دو سطح پذیرش اولیه و نهادینهکردن نگریسته شده است. در پایان ضمن بررسی روابط بین این عوامل و شاخصهای هر دسته از عوامل، مدل نهایی پژوهش ارائه شده است که در آن، عوامل محیط بیرونی به دو دسته عوامل محیط کلان و عوامل محیط صنعت تقسیم میشوند و هر کدام بهصورت منفک بر مراحل پذیرش و توسعۀ تجارت الکترونیکی در بنگاههای کوچک و متوسط تأثیرگذار است.
ملخص الجهاز:
در پايـان ضمن بررسي روابط بين اين عوامل و شاخص هاي هر دسته از عوامل ، مدل نهايي پژوهش ارائه شده است که در آن ، عوامل محيط بيروني به دو دسته عوامل محـيط کـلان و عوامـل محـيط صنعت تقسيم شده و هر کدام به صورت منفک بر مراحل پذيرش و توسعة تجارت الکترونيکي در بنگاه هاي کوچک و متوسط تأثيرگذارند.
دسترسي به بازارهاي بيشتر، کاهش هزينـه هـاي مبادلـه ، افـزايش سرعت و دقت در مبادلات ، حضور در بازارهاي متنوع و مانند اينها، از منافعي هسـتند کـه بـراي تجارت الکترونيکي برشمرده اند؛ اما با همة اين مزايـا، بنـا بـه بـاور بسـياري از محققـان ، تـأخير محسوسي در پذيرش فناوري اطلاعات و تجـارت الکترونيکـي در بنگاهـاي کوچـک و متوسـط نسبت به بنگاه هاي بزرگ ، مشاهده مي شود.
با در نظر گرفتن مطالعات پيشين ، اين عوامل عبارتند از: • محيط کلان ـ شامل وجود زيرساخت فني (دسترسي عمـومي بـه فنـاوري اطلاعـات )، فرهنگي (پذيرش عمومي تجارت الکترونيکي در بـين مـردم )، قـانوني (وجـود قـوانين الزام آور تجارت الکترونيکي ) و حمايت هاي دولت از تجارت الکترونيکـي در بنگـاه هـاي کوچک و متوسط )؛ • محيط صنعت ـ شامل پذيرش مشتريان ، عرضه کنندگان ، رقبا و همکاران شرکت ؛ • عوامل داخلي ـ شامل عوامل انساني (وجود نيـروي انسـاني مـاهر)، مـديريتي (شـامل مهارت مديران و حمايت آنها)، منابع مالي ؛ • مشخصات فناوري اطلاعات ـ شامل سازگاري تجـارت الکترونيکـي بـا فنـاوري هـاي اطلاعاتي موجود در سازمان ، سهولت استفاده و مفيد بودن و امنيت .